ΟΔΗΓΟΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ


ΕΣΥ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ

1. Πιστεύεις στο Θεό στην Αγία Τριάδα, στη Θεότητα του Χριστού και του Αγίου
Πνεύματος; Πιστεύεις στην Εκκλησία και τα Μυστήριά Της; Πιστεύεις ότι υπάρχει
Παράδεισος και Κόλαση;
2. Εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου πάντοτε και ιδιαίτερα στις δύσκολες περιστάσεις της
ζωής σου στην Πρόνοια του Θεού ή απογοητεύεσαι και δείχνεις ολιγοπιστία;
3. Μήπως στις θλίψεις, τις ασθένειες και τις δοκιμασίες της ζωής σου γογγύζεις
εναντίον του Θεού και χάνεις την πίστη και το θάρρος σου;
4. Μήπως πιστεύεις στα μέντιουμς, στις χαρτορίχτρες, στους αστρολόγους, στους
μάγους ή στις μάγισσες, στη χειρομαντεία, στην καφετζού;Μήπως είπες σ’ άλλους να
πιστεύουν και να καταφεύγουν σε αυτά;
5. Μήπως πιστεύεις στις προλήψεις και δεισιδαιμονίες και θεωρείς σαν κακό σημάδι το
τρίξιμο των ξύλων, το βούισμα των αυτιών, το ούρλιασμα του σκύλου, τη συνάντηση
του Ιερέως, το λεγόμενο ποδαρικό;
6. Μήπως πιστεύεις στην τύχη;
7. Κάνεις την προσευχή σου πρωί και βράδι, όπως επίσης και στο τραπέζι; Μήπως
ντρέπεσαι να κάνης το Σταυρό σου ενώπιον άλλων π.χ. στο εστιατόριο ή έξω από Ι.
Ναό που περνάς;
8. Μελετάς την Αγία Γραφή, καθώς επίσης και διάφορα θρησκευτικά βιβλία;
9. Εκκλησιάζεσαι τις Κυριακές και τις μεγάλες Εορτές;
10. Παρακολουθείς από την αρχή· μέχρι τέλους τη θεία Λειτουργία ή πηγαίνεις αργά
και φεύγεις πριν τελείωση;
11. Στην Εκκλησία πηγαίνεις ντυμένος (η) με σεμνή ενδυμασία; Προσέχεις να μη
γελάς και να μη συζητείς με άλλους, έστω και αν τελείται Γάμος ή Βάπτισις;
12. Μήπως εμποδίζεις από τον Εκκλησιασμό το (τη) σύζυγό σου, τα παιδιά σου η λες
στους γνωστούς σου να μην εκκλησιάζονται;
13. Κοινωνείς τακτικά ή μια φορά το χρόνο και αυτή χωρίς να εξομολογηθείς;
14. Μήπως ορκίζεσαι χωρίς λόγο ή και ψευδώς και δεν ετήρησες τον όρκο που έδωσες
ή το τάξιμο;
15. Μήπως βλασφημείς το όνομα του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων μας;
16. Νηστεύεις, εάν δεν έχεις σοβαρούς λόγους υγείας, την Τετάρτη και Παρασκευή και
τις Τεσσαρακοστές;
17. Μήπως πετάς θρησκευτικά βιβλία ή περιοδικά σε τόπο ακάθαρτο;


ΕΣΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ
1. Μήπως έχεις μίσος και αντιπάθεια εναντίον κάποιου που σου έκαμε κακό ή σε ύβρισε επάνω στο θυμό του;
2. Μήπως είσαι καχύποπτος και χωρίς αιτία υποπτεύεσαι τους πάντας, ότι δήθεν μιλούν για σένα, ότι δεν σε
θέλουν, ότι δεν σε αγαπούν, ότι δεν σε συμπαθούν;
3. Μήπως ζηλεύεις και στενοχωρείσαι για την πρόοδο, την ευτυχία, την ομορφιά και τα αγαθά των άλλων;
4. Μήπως μένεις ασυγκίνητος μπροστά στη δυστυχία και την ανάγκη του πλησίον σου;
5. Στις συναλλαγές σου με τους συνεταίρους σου ή συνεργάτες σου ή πελάτες σου είσαι τίμιος, ευθύς, ειλικρινής,
ακέραιος;
6. Μήπως συκοφάντησες ή κατηγόρησες το συνάνθρωπό σου;
7. Μήπως ειρωνεύεσαι και χλευάζεις τους ευσεβείς, εκείνους που νηστεύουν και αγωνίζονται να ζουν Χρισnανική
ζωή; Ή και εκείνους που έχουν φυσικά ή πνευματικά ελαττώματα;
8. Ενώ άκουσες κάποια πληροφορία ή κατηγορία εναντίον άλλου, μήπως τη μετέδωσες και έβλαψες, έστω και
άθελά σου, την υπόληψη και τιμή του συνανθρώπου σου;
9. Μήπως κατακρίνεις τη συμπεριφορά, τις πράξεις, τα σφάλματα ή ελαττώματα των άλλων, όταν απουσιάζουν.
έστω κι αν είναι αλήθεια αυτά που λες;
10. Μήπως καταράστηκες κάποιον που σου έκαμε κακό ή και τον εαυτό σου τον ίδιο σε δύσκολες περιστάσεις της
ζωής σου ή την ώρα και τη σnγμή που γεννήθηκες;
11. Μήπως στέλνεις τους άλλους στο «Διάβολο» ή τους «μουντζώνεις»; 12. Σέβεσαι τους γονείς σου; Τους
φροντίζεις; Ανέχεσαι, αν έχουν τις γεροντικές αδυναμίες τους; Τους βοηθάς στις σωματικές και πνευματικές
ανάγκες; Φροντίζεις να εκκλησιάζονται και να κοινωνούν; Μήπως τους έχεις εγκαταλείψει άστοργα;
13. Μήπως παρέσυρες τους γονείς σου και έγραψαν σε σένα πιο πολλή περιουσία και έτσι αδίκησες τους
αδελφούς σου;
14. Μήπως επάνω στο θυμό σου εκτύπησες κανένα με τα χέρια ή έθιξες με τα λόγια;
15. Εκτελείς συνειδητά το επάγγελμά σου ή την αποστολή σου;
16. Μήπως κλέπτεις; Μήπως παρακίνησες ή βοήθησες άλλον να κλέψει ή δέχτηκες να καλύψεις τον κλέπτη ή
έλαβες εν γνώσει σου κλεμμένα πράγματα;
17. Μήπως είσαι αγνώμων και αχάριστος προς το Θεό και γενικά τους ευεργέτες σου;
18. Μήπως κάνεις κακές παρέες και αμαρτωλές συναναστροφές; Μήπως ώθησες κανέναν, είτε με λόγια είτε με
το παράδειγμά σου, στην αμαρτία;
19. Μήπως έχεις κάνει πλαστογραφία; Μήπως έχεις καταχρασθή το Δημόσιο; Μήπως δανείσθηκες χρήματα ή
άλλα αντικείμενα και δεν τα επέστρεψες;
20. Μήπως έκανες ποτέ φόνο, με οποιονδήποτε τρόπο;
21. Μήπως αναμειγνύεσαι στη ζωή των άλλων ή στο έργο των ή την οικογένειά των και γίνεσαι πρόξενος
φιλονεικιών και ταραχών;
22. Ελεείς τους πτωχούς, τα ορφανά, τους γέροντες, τους πολύτεκνους, τις πτωχές οικογένειες που γνωρίζεις;


Ο ΕΑΥΤΟΣ ΣΟΥ
1. Μήπως είσαι προσκολλημένος στην ύλη και τα επίγεια αγαθά;
2. Μήπως είναι φιλάργυρος και φιλοχρήματος;
3. Μήπως είσαι πλεονέκτης;
4. Μήπως είσαι σπάταλος; ‘Ότι σου περισσεύει ανήκει στους πτωχούς;
5. Μήπως έχεις μεγαλομανία;
6. Μήπως σου αρέσει να επιδεικνύεσαι δείχνοντας τα ενδύματα σου, τα πλούτη σου, τις επιτυχίες σου, τους
βαθμούς του παιδιού σου;
7. Μήπως επιδιώκεις το θαυμασμό και τη δόξα των ανθρώπων;
8. Δέχεσαι ευχαρίστως τους επαίνους και θέλεις οι άλλοι να σε κολακεύουν, να λένε ότι σαν εσένα άλλος δεν
υπάρχει;
9. Θίγεσαι, όταν σου υποδεικνύουν τα σφάλματά σου, και πικραίνεσαι, όταν σε ελέγχουν και σε παρατηρούν οι
μεγαλύτεροί σου;
10. Μήπως είσαι πείσμων, ισχυρογνώμων, εγωιστής, υπερήφανος και ατομιστής; Πρόσεξε τα αμαρτηματα αυτά,
διότι η διάγνωσή τους είναι δύσκολη.
11. Μήπως χαρτοπαίζεις, έστω και άνευ χρημάτων, με πρόσωπα του σπιτιού σου ή συγγενικά «για να σκοτώσεις
την ώρα σου», όπως λένε μερικοί.
12. Μήπως σαρκικά αμαρτήματα έχουν μολύνει το σώμα και την ψυχή σου;
13. Παρακολουθείς θεάματα βρώμικα από την τηλεόραση και τον κινηματογράφο;
14. Μήπως διαβάζεις αισχρά βιβλία και περιοδικά;
15. Μήπως εσκέφθης ποτέ να αυτοκτονήσεις;
16. Μήπως είσαι κοιλιόδουλος;
17. Μήπως είσαι οκνηρός, αμελής, ράθυμος;
18. Μήπως λέγεις λέξεις απρεπείς, αισχρές, υβριστικές, είτε χάριν αστειότητος είτε για να υβρίσεις και
εξευτελίσεις άλλον;
19. Έχεις πνεύμα αυταπαρνήσεως;
20. Διώχνεις από το μυαλό σου τις κακές σκέψεις που έρχονται να μολύνουν την καρδιά σου;
21. Τα μάτια σου τα προσέχεις να μην περιεργάζονται προκλητικές εικόνες η πρόσωπα;
22. Τα αυτιά σου τα προσέχεις τι ακούν;
23. Μήπως ντύνεσαι άσεμνα; Αν είσαι γυναίκα, μήπως ντύνεσαι ανδρικά ή με ρούχα προκλητικά και
σκανδαλίζεις με την εμφάνισή σου και μάλιστα εισέρχεσαι και σε τόπους ιερούς; Αν είσαι άνδρας, μήπως έχεις
εμφάνιση έξαλλη;
24. Μήπως χορεύεις έξαλλους και αμαρτωλούς χορούς; Τραγουδάς ή ακούς αισχρά τραγούδια;
25. Μήπως είσαι μέθυσος;
26. Μήπως καπνίζεις; Το κάπνισμα φθείρει την πολύτιμη υγεία και αποτελεί αμαρτωλή σπατάλη


ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΖΥΓΟΥΣ
1. Διατηρείτε τη συζυγική πιστή; Είναι φοβερό, όταν ο ένας από τους συζύγους συνάπτει παράνομους σχέσεις
2. Μήπως ο ένας από τους δύο πρόσβαλε ή λύπησε τον άλλον ενώπιον άλλων ή και ιδιαιτέρως;
3. Μήπως δεν ανέχεσθε τις τυχόν αδυναμίες ο ένας του άλλου; Μήπως δεικνύετε σκληρότητα;
4. Μήπως εσύ ο σύζυγος προτρέπεις τη σύζυγό σου να ακολουθεί κατά γράμμα τη μόδα και κάθε τι που είναι
εξωφρενικό και αντίθετο προς το Νόμο του Θεού; Μήπως συ η σύζυγος παρασύρεις το σύζυγό σου σε
διασκεδάσεις, απαιτείς να σου δίδει τα μέσα για να ακολουθείς τη μόδα και την κοσμική ζωή;
5. Σκέπτεσθε τον αγώνα που έχει ο ένας έξω από το σπίτι και ο άλλος μέσα στο σπίτι, ώστε να βοηθάτε ο ένας τον
άλλον στον αγώνα αυτόν ξεκουράζοντας ο ένας τον άλλο ψυχικά και σωματικά;
6. Ως σύζυγος μήπως έχεις υπερβολικές αξιώσεις μερικές φορές και εξευτελιστικές στις συζυγικές σχέσεις;
Κάνετε εγκράτεια κατά τις Κυριακές, τις εορτές και τις ημέρες των Νηστειών γενικά;
7. Μήπως δεν αφήνεις συ ο (η) σύζυγος τη (το) σύζυγό σου να πηγαίνει στην Εκκλησία ή σε θρησκευτικές
συγκεντρώσεις και ομιλίες;
8. Τα παιδιά σας τα ανατρέφετε “εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου; Μήπως ενδιαφέρεστε μόνο για τη διανοητική
των μόρφωσι και αδιαφορείτε για την ποιότητα του χαρακτήρα τους;
9. Τα οδηγείτε στην Εκκλησία, στην Ι Εξομολόγησι, τη συχνή Θεία Κοινωνία, το Κατηχητικό; Τα διδάσκετε με
τα λόγια και το παράδειγμά σας την αρετή; Τα εμάθατε να προσεύχωνται το πρωί, το βράδι, όπως και στο
φαγητό, με προσοχή και ευλάβεια;
10. Προσέχετε τι διαβάζουν; Φροντίζετε να τους παίρνετε βιβλία, περιοδικά εθνικοθρησκευτικού περιεχομένου;
11. Προσέχετε με ποιους συναναστρέφονται και ποιους έχουν φίλους;
12. Μήπως τα οδηγείτε σε θεάματα αμαρτωλά και τα αφήνετε να παρακολουθούν απεριόριστα και ανεξέλεγκτα
τηλεόραση;
13. Τα διδάσκετε την ταπεινοφροσύνη και προσέχετε να ντύνονται σεμνά;
14. Μήπως τα καταράσθε όταν σας πικραίνουν; Μήπως τα στέλνετε στο Διάβολο;
15. Μήπως κάνατε εκτρώσεις ή αποφεύγετε να κάνετε παιδιά;
16. Μήπως αδικήσατε τα παιδιά σας κατά τη διανομή της περιουσίας σας;
17. Συ ο σύζυγος μήπως νομίζεις ότι το καθήκον της ανατροφής και της μορφώσεως των παιδιών σας ανήκει
μόνο στη σύζυγο; Και συ έχεις καθήκον να τα νουθετείς, να τα διαβάζεις και να τα απασχολείς, για να
ξεκουράζεις τη σύζυγό σου, αλλά και για να νιώθουν και αυτά την παρουσία σου, ώστε να συγκρατούνται και να
μην παρασύρονται στο κακό;
18. Μήπως τα μουντζώνετε και τα μαλώνετε με απρεπείς λέξεις;
19 . Αγαπά και τιμά ο καθένας σας τους γονείς και τους συγγενείς του άλλου; Μήπως· επεμβαίνουν οι γονείς· και
οι συγγενείς σας στην οικογένειά σας και γίνονται αιτία να δημιουργούνται διχόνοιες και παρεξηγήσεις μεταξύ
σας;
20. Μήπως επεμβαίνετε στην οικογένεια του παιδιού σας;
Αδελφέ μου,Βλέπεις πόσα πράγματα έχεις να σκεφθείς; Και πόσα ακόμα θα ανακαλύψεις, όταν μείνης μόνος σου
και θελήσεις να … ψάξεις βαθιά τον , εαυτό σου …. Μην αμελήσης να το κάνεις. Αυτή είναι η μεγαλύτερη
βοήθεια που μπορείς και πρέπει να προσφέρεις στον εαυτό σου και στους άλλους.
Εύχομαι ο Πανάγαθος να σε φωτίσει και να σε δυναμώσει στον ανηφορικό, αλλά ωραίο αυτό δρόμο, που περνά
απ’ το Ιερό εξομολογητήριο και οδηγεί στον Ουρανό.


ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ
1. Υπάρχουν δύο κατηγορίες αμαρτιών:
α) Αυτές που γίνονται με ενέργειες του ανθρώπου π.χ χτυπώ, βλασφημώ, κλέβω, κατακρίνω, κ.α
β) Αυτές που γίνονται με τον νου, με την επιθυμία, το φθόνο, την ζήλια, κ.α …
2. Πρώτα σημειώνω σε ένα χαρτί τα μεγάλα αμαρτήματα, μετά τα πιο μικρά και τέλος τα μικρότερα
3. Αφού συνειδητοποιήσω ότι είμαι αμαρτωλός, αποφασίζω να διακόψω κάθε σχέση με τις αμαρτίες μου, δηλαδή
να μην τις ξαναπράξω.
4. Να αισθανθώ μέσα μου ότι
α)Αμάρτησα ενώπιον του Θεού.
β) Έλύπησα τον Θεόν μου.
γ) Φέρθηκα αχάριστα στον Θεό που με ανέχεται να περπατάω όρθιος ενώ θα πρέπει να σέρνομαι σαν σκουλήκι.
δ) Μου έδωσε υγεία, αρτιμέλεια, σύζυγο, παιδιά, εργάζομαι, έχω σπίτι, αδέλφια κ.α
5. Αδίκησα, στεναχώρησα, πίκρανα, κατέκρινα ανθρώπους και τον πλησίον μου,ενώ θα ‘πρεπε να τους βλέπω σαν
τον αδελφό μου-τους γονείς μου-τα παιδιά μου.
6. Με τις αμαρτίες μου καταδικάζω τον εαυτό μου και τον ετοιμάζω για την αιώνια κόλαση. Πως θα πάω στο
δικαστήριο της κρίσεως με τόσες αμαρτίες; Δεν φοβάμαι το Θεό;
7. Και αν έχω εξομολογηθεί όλο και ψάχνω τις παλιές σου αμαρτίες γιατί ίσως βρω και κάποιες άλλες που δεν τις
έβλεπα παλιότερα, και δεν τις έχω εξομολογηθεί.
8. Να κλάψω αδελφέ αν μπορώ.
9. Αν δεν είμαι ικανοποιημένος από την εξομολόγηση μου φταίει το ότι δεν είμαι μετανοιωμένος ή δεν είμαι
σωστά πληροφορημένος ή διαβασμένος στο ΤΙ ΕΙΝΑΙ και ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ η εξομολόγηση.
10. Αν η εξομολόγηση δεν με ικανοποιεί, δεν φταίει ποτέ ο εξομολόγος αλλά εγώ και μόνο.
11. Ή εξομολόγηση είναι ομολογία-αναφορά των μετανοιωμενων αμαρτιών.
12. Είναι σύντομη και αναφέρω μόνο τα δικά μου αμαρτήματα π.χ υβρίζω- κατακρίνω -μισω- είμαι φιλάργυρος-
είμαι πόρνος, κ.λ.π. Αν ο πνευματικός το κρίνει θα σε ρωτήσει λεπτομερέστερα.
13. Δεν αναφέρω τις αιτίες των αμαρτιών μου π.χ μισώ κάποιον επειδή με κατηγόρησε.
14. Η εξομολόγηση είναι μυστήριο, δεν είναι διάλογος κοινωνικός ή φιλική κουβέντα ή για να λύσουμε
οικογενειακές, ή επαγγελματικές διαφορές κ. α.
15. Δεν αναφέρω τις αμαρτίες των άλλων ποτέ, αλλά μόνο τις δικές μου.
16. Μπορεί να ορισθεί με τον εξομολόγο-πνευματικό άλλη ώρα και ημέρα για συμβουλευτική συζήτηση, ώστε να
ωφεληθεί πνευματικά ο κάθε χριστιανός, διότι και αυτό πρέπει να γίνεται.
17. Να αποφεύγω να ζητώ να εξομολογηθώ κάποιες ημέρες που είναι για τον εξομολόγο ημέρες γεμάτες με
υποχρεώσεις, ιδίως Σάββατο και Κυριακή διότι θέλει και αυτός χρόνο για προσευχή, μελέτη, ξεκούραση κ. α.
18. Καλό είναι να υπάρχει πρόγραμμα και για την εξομολόγηση. Προτιμητέες ημέρες είναι η Δευτέρα- Τρίτη
-Πέμπτη- Παρασκευή πρωί κατά την περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής, ίσως και όλου του χρόνου, και ώρες 9-1.
Το απόγευμα μετά τον εσπερινό, και αυτό αλλάζει ανάλογα με τις υποχρεώσεις τις εκκλησιαστικές, ενοριακές,
οικογενειακές όλων των εξομολόγων -πνευματικών.
19. Να φροντίσω να προμηθευτώ από τα χριστιανικά βιβλιοπωλεία βιβλία για το πώς και πότε να εξομολογούμαι.
20. Αν στο περιβάλλον μου υπάρχουν άνθρωποι ηλικιωμένοι να φροντίσω να τους πείσω να εξομολογηθούν όσο
είναι νωρίς και όχι όταν αρρωστήσουν βαριά.
21. Για όσους εξομολογούνται για πρώτη φορά θα προηγείται συζήτηση ώστε ο πιστός να καταλάβει ότι πρέπει
να διαπιστώσει, να αναγνωρίσει, να μετανιώσει για τις αμαρτίες τον και μετά να έλθει να εξομολογηθεί
22. Την Μ. Εβδομάδα και τις παραμονές μεγάλων εορτών να αποφεύγω να εξομολογούμαι διότι ο πνευματικός
έχει και άλλες υποχρεώσεις, Πρέπει να σκεπτόμαστε και αυτόν.
23. Τα παραπάνω γραφόμενα είναι και δίνονται για να βοηθήσουν όλους, και εμάς και εσάς αδελφοί
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ για όσο ζούμε.
Μην ξέχναμε όλοι:
Πίστη- Ελπίδα- Αγάπη- Μετάνοια- Απόφαση- Συντριβή- Δάκρυα-Υπομονή- Ανοχή- Ταπείνωση-
Προσευχή- Υπακοή Στο Θέλημα Του Θεού- Ελεημοσύνη- Αυτοκριτική- Νηστεία Ψυχοσωματική Καλή
Διαχείριση Των Υλικών Και Πνευματικών Αγαθών Που Μας Δώρισε Ο Θεός – Πρότυπο Ζωής Για Τον Καθένα Ο
Χριστός – Η Παναγία – Οι Άγιοι. Καλόν Παράδεισον
ΑΜΗΝ


ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ
‘Αγαπητό μου παιδί,
Τώρα πού πρόκειται να πας για να εξομολογηθείς, σκέψου πριν πας στον εξομολόγο
μήπως έχεις κάνει κάποιο αμάρτημα από αυτά πού σού γράφουμε παρακάτω, και
υπογράμμισε τα ή βάλε ένα μικρό σημάδι για να τα προσέξεις. και να τα πεις στον
εξομολόγο. ‘Ακόμα προσευχήσου ό καλός Θεός να σε φωτίσει να θυμηθείς όλα σου τα
αμαρτήματα και να τα εξομολογηθείς με ειλικρίνεια ..


ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ
1. Μήπως λες ψέματα, έστω και για αστεία;
2. Μήπως τραγουδάς αισχρά τραγούδια, πού ακούς στο ραδιόφωνο;
3.Μήπως αντιμιλάς στους γονείς . διδασκάλους – μεγαλύτερους;
4. Μήπως ορκίζεσαι στο όνομα του Θεού και των Αγίων:
5. Μήπως βλασφήμησες ποτέ για τα θεία η λες: “α στο διάβολο;
6. Μήπως λες υπερήφανα λόγια για τον εαυτό σου;


ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΤΙΩΝ
1.Μήπως βλέπεις άσχημα έργα στην τηλεόραση;
2. Μήπως βλέπεις ακατάλληλα κινηματογραφικά έργα;
3.Μήπως διαβάζεις περιοδικά και βιβλία, πού δε σε ωφελούν;
4. Μήπως δεν διαβάζεις την Αγία Γραφή;


ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΤΩΝ ΑΥΤΙΩΝ
1.Μήπως σ’ αρέσει ν’ ακούς τραγούδια κοσμικά τού ραδιοφώνου;
2.Μήπως.σ’ αρέσει ν’ ακούς αισχρά λόγια οπό μεγάλους και μικρούς;
3. Μήπως ακούς να κατηγορούν τον Χριστό μας και να τον βλασφημούν και δεν
διαμαρτύρεσαι;
4. Μήπως ακούς να κατηγορούν αδίκως τούς άλλους και δεν μιλάς;


ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ
1.Μήπως κλέβεις ξένα πράγματα οπό το σπίτι και το σχολείο;
2.Μήπως χτυπάς τούς μικρότερους συμμαθητές και αδελφούς σου;
3. Μήπως κάνεις αισχρές χειρονομίες στον εαυτό σου και στους άλλους;
4. Μήπως δεν κάνεις το σταυρό σου καλά και ευλαβικά;
5. Μήπως μουντζώνεις τούς άλλους;


ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΤΩΝ ΠΟΔΙΩΝ
1. Μήπως πηγαίνεις στα θέατρα και κινηματογράφους;
2.Μήπως πηγαίνεις στα πάρτυ και χορεύεις αμαρτωλούς χορούς;
3. Μήπως κλωτσάς τούς φίλους σου και τ’ αδέλφια σου;
4. Μήπως δεν πηγαίνεις κάθε Κυριακή στην εκκλησία και στα κατηχητικά;


ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΛΛΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ
1.Μήπως δεν κάνεις κάθε μέρα την προσευχή σου;
2. Μήπως δεν υπακούς στους γονείς σου;
3. Μήπως δεν μελετάς τα μαθήματα σου;
4.Μήπως δεν τηρείς τις νηστείες πού ορίζει ή ‘Εκκλησία μας;
5. Μήπως δεν κοινωνείς συχνά τα άχραντα Μυστήρια;
6. Μήπως ντύνεσαι μασκαράς τις ‘Απόκριες;
7. Μήπως δεν κάνεις ελεημοσύνη στους πτωχούς ανθρώπους;
να κείμενο περί ξομολογήσεως
(
πό τό βιβλίο «Ο περιπέτειες νός προσκυνητο» σελ.
165
κδ. Παπαδημητρίου)
… Ε
ς τό τέλος τς βδομάδος, φο προπαρασκευάσθηκα καλά γιά τήν γία Κοινωνία, πρίν ξομολογηθ,
σκέφθηκα τι ταν μιά εκαιρία νά κάνω κε μιάν ξομολόγησιν σον τό δυνατόν πιό λεπτομερ. ρχισα,
λοιπόν, τήν προσπάθεια γιά νά θυμηθ
λα τά μαρτήματα π’ τήν νεότητά μου καί γιά νά μή τυχόν
λησμονήσω
στω καί τό παραμικρό, τά γραψα μέ ση τό δυνατόν περισσότερη λεπτομέρεια. γέμισα τσι μιά
μεγάλη κόλλα χαρτί μέ
λα ατά πού γραψα. πειτα, μως, κουσα τι ες τήν Κιταβάγια Παστίνα, πού πέχει
περίπου τρία χιλιόμετρα
πό κε, ζοσεν νας σκητής ερεύς, ποος το σοφός νθρωπος καί γεμτος πό
κατανόηση.
ποιοσδήποτε πήγαινεν ες ατόν γιά νά ξομολογηθε, ερισκόταν σέ μιάν τμόσφαιρα γεμάτη
πό μειλιχιότητα καί συμπάθεια, ποχωροσε δέ χορττος πό διδασκαλία γιά τήν σωτηρία του καί ρεμος
ψυχικά. Μέ μεγάλην ε
χαρίστηση πληροφορήθηκα γιά λα ατά καί νεχώρησα μέσως νά συναντήσω τόν
γιον ατόν γέροντα.
ταν φθασα, ες τήν ρχή, ζήτησα λίγες συμβουλές, στερα δέ πό κάμποσην ρα συνομιλίας το διάβασα
τό χαρτί μέ τίς
μαρτίες μου, πού εχα γράψει. ταν τελείωσα τό διάβασμα, κενος μο επε:
«Παιδί μου, πολλά
π’ ατά πού μο διάβασες εναι χωρίς καμμιά ξία, ο συμβουλές μου δέ γιά τήν
ξομολόγηση εναι γενικά ο ξς:
Πρ
τον: Δέν εναι νάγκη νά ξομολογσαι μαρτήματα γιά τά ποα λλοτε μετενόησες, τά ξαγορεύθηκες
καί
πρες τήν συγχώρηση. ταν τά ξαναεξομολογσαι εναι σάν νά θέτεις σέ μφιβολία τή δύναμη το
Μυστηρίου τ
ς θείας ξομολογήσεως.
Δεύτερον: Δέν πρέπει νά θυμ
σαι ες τήν ξομολόγηση οτε καί νά ναφέρεις ες ατήν λλα τυχόν πρόσωπα
πού συνέβη νά ε
ναι συνδεδεμένα μέ τίς μαρτίες σου. Δηλαδή, πρέπει νά ξομολογηθες τά δικά σου μόνον
μαρτήματα καί νά κρίνεις τόν αυτό σου μόνον καί κανέναν λλον.
Τρίτον: Δέν πρέπει νά ξεχν
ς τι ο γιοι Πατέρες μς παγορεύουν νά ναφέρουμε μέ λες τίς λεπτομέρειες τά
διάφορα
μαρτήματά μας, πειδή εναι καλύτερο νά τά μολογομε καί νά τά ναγνωρίζουμε ες τίς γενικές τους
γραμμές γιά νά
ποφεύγεται πειρασμός πό τήν πανάληψη τν λεπτομερειν καί γιά τόν αυτό μας καί γιά
τόν πνευματικό.
Τέταρτον:
ταν μετανοες πρέπει νά μετανοες ελικρινά καί πραγματικά γιατί εναι γεγονός τι μετάνοιά σου
α
τή σήμερα εναι φρόντιστη χλιαρή καί πρόχειρη.
Πέμπτον:
σχολήθηκες σήμερα μέ να σωρό λεπτομέρειες, ν παρέλειψες τό κυριότερο πργμα, δηλαδή δέν
νέφερες τίς πιό βαρειές π’ λες τίς μαρτίες, γιατί δέν παραδέχθηκες, οτε γραψες ες τό χαρτί, τι δέν
γαπς τόν Θεό, τι μισες τόν πλησίον σου, τι δέν πιστεύεις ες τόν Λόγον το Θεο, καί τι εσαι γεμτος πό
περηφάνεια καί φιλοδοξία, γεγονότα πού ποτελον τήν τετραπλ μάζα το κακο καί τά ποα εναι ατία
λων τν λλων μαρτημάτων μας. Ατά εναι ο τέσσερεις κυριώτερες ρίζες, πό τίς ποες φυτρώνουν λα
τά
λλα μαρτήματα ες τά ποα πέφτουμε λοι».
κπληξίς μου πραγματικά ταν μεγάλη πό σα κουσα, γι’ ατό πευθυνόμενος πρός τόν φημισμένο ατόν
πνευματικό, το
επα:
«Νά μέ συγχωρήσεις, σεβαστέ πάτερ,
λλά πς εναι δυνατόν νά μή γαπ τόν Θεό, τόν Πατέρα λων μας
καί Συντηρητή; Σέ τί
λλο θά μποροσα νά πιστεύσω, κτός πό τόν Λόγο το Θεο, ελογία το ποίου
γιάζει τά πάντα; γώ θέλω πάντα τό καλό το πλησίον μου, ποιόν δέ λόγο θά εχα γιά νά τούς μισ; ς πρός
τήν
περηφάνεια, δέν χω τίποτα γιά νά περηφανευθ, κτός π’ τά ναρίθμητά μου μαρτήματα. λλ’ κόμη
τί καλό
χω πάνω μου γιά νά περηφανευθ; Μήπως τά πλούτη μου τήν γεία μου; Μόνον ν μουν
μορφωμένος
πλούσιος, θά μποροσα νά χω πέσει σέ σφάλματα σάν ατά πού μο νέφερες».
«
γαπητέ μου, εναι κρμα πού τόσο λίγο κατάλαβες τί ννο μέ ατά πού επα. Κοίταξε! Θά διδαχθες πολύ
καί γρήγορα,
πάνω σέ σα σο επα, άν διαβάσεις ατές τίς σημειώσεις πού σο δίνω, τίς ποες καί γώ
χρησιμοποι
ες τήν ξομολόγησή μου. Διάβασέ τες προσεκτικά καί θά καταλάβεις ντελς καθαρά τήν κριβ
πόδειξη λων ατν πού σο επα καί τά ποα σέ ξέπληξαν»
Μού
δωσε τίς σημειώσεις καί γώ ρχισα νά τίς διαβάζω. Ο σημειώσεις ατές χουν κριβς ς ξς:
«
ξομολόγηση πού δηγε τόν σω νθρωπο σέ ταπείνωση».
«Στρέφοντας τά μάτια μου προσεκτικά ε
ς τόν αυτό μου καί παρακολουθντας τήν πορεία τς σωτερικς
μου καταστάσεως, πιστοποι
πό τήν περα μου, τι δέν γαπ τόν Θεόν, τι δέν χω θρησκευτική πίστη καί
τι εμαι γεμτος πό περηφάνεια καί λοφροσύνη. λα ατά τά βρίσκω ες τόν αυτό μου μετά πό λεπτο-
μερ
ξέταση τν ασθημάτων καί τς συμπεριφορς μου.
Δέν
γαπ τόν Θεό. ν γαποσα πραγματικά τόν Θεό θά εχα συνεχς τήν σκέψη μου στραμμένη πρός
Α
τόν καί θά μουν ετυχισμένος. Κάθε σκέψη γιά τό Θεό θά μο δινε χαρά καί γαλλίαση. ντιθέτως, μως,
πολύ συχνότερα καί πολύ ε
κολώτερα σκέπτομαι διάφορα γήινα πράγματα, ν πασχόληση τς σκέψεώς
μου μέ τόν Θεό καταντ
ργασία πίπονη καί ξερή. άν γαποσα τόν Θεόν, συνομιλία μου μέ Ατόν, διά τς
προσευχ
ς θά το τροφή καί τρυφή μου καί θά μέ δηγοσε σέ διάσπαστη πικοινωνία μέ Ατόν. μως,
λως ντίθετα, χι μόνο δέν ερίσκω εχαρίστηση ες τήν προσευχή μου λλά χρειάζεται κάθε φορά νά
καταβάλλω προσπάθεια γιά νά προσευχηθ
. γωνίζομαι κατά τς προθυμίας, νικμαι πό τήν μαρτωλότητά
μου καί ε
μαι πάντα πρόθυμος νά καταπατ μέ κάθε νόητη σκέψη καί πργμα, κόμη καί κατά τήν ρα τς
προσευχ
ς, γεγονότα, πού, πως εναι φυσικόν, μικραίνουν τήν προσευχή καί πομακρύνουν τήν σκέψιν πό
α
τήν. καιρός μου περν χρησιμοποίητος μλλον χρησιμοποιεται σέ μάταιες πασχολήσεις, ταν δέ
πασχολομαι μέ τόν Θεόν, ταν θέτω τόν αυτόν μου κάτω πό τήν παρουσία Του, τότε κάθε ρα μο
φαίνεται πώς ε
ναι νας λόκληρος χρόνος. ταν νας νθρωπος γαπ κάποιο πρόσωπο, τό σκέπτεται λη τήν
μέρα χωρίς διακοπή, διατηρε συνεχς τήν εκόνα του μέσα ες τήν καρδιά του, φροντίζει γι’ ατό καί σέ
καμμιά περίπτωση τό
γαπημένο του πρόσωπο δέν φεύγει πό τήν σκέψη του. γώ, μως λόκληρη τήν
μέρα, εναι ζήτημα ν ξεχωρίζω στω καί μιάν ρα γιά νά βυθισθ σέ ντρύφηση καί θεία μελέτη, γιά νά
ζωογονήσω τήν καρδιά μου μέ τήν
γάπη μου πρός Ατόν, ν μέ εκολία καί εχαρίστηση ξοδεύω τίς εκοσι
τρε
ς ρες το μερονυκτίου σάν μιά θερμή προσφορά καί θυσία ες τά εδωλα τν διαφόρων παθν.
λονένα συζητ γιά τιποτένια πράγματα καί γεγονότα, τά ποα μολύνουν τό πνεμα, κι ατό μο δίνει
ε
χαρίστηση. Ες τίς σκέψεις μου γιά τόν Θεό, εμαι ξηρός, πρόθυμος καί μελής. Κι ταν κόμη χωρίς νά τό
θέλω, συμβαίνει
στε λλοι νά μέ παρακινήσουν σέ πνευματική συζήτηση, κοιτάζω νά μετατρέψω τό θέμα σέ
κάτι
λλο, πιό εχάριστο ες τίς πιθυμίες μου. Εμαι τρομερά περίεργος γιά κάθε μοντέρνο, γιά τά πολιτικά καί
γιά χίλια δυό
λλα ζητήματα. Πολύ συχνά ζητ τήν κανοποίηση ες τήν γάπη πρός τίς κοσμικές γνώσεις, ες
τήν
πιστήμη, ες τήν τέχνη, καί θέλω λο καί περισσότερα γαθά νά ποκτήσω. μελέτη το Νόμου το
Θεο
, γνσις Ατο καί τς Θρησκείας, δέν μο κάνουν πολλήν ντύπωσιν, οτε κανοποιον τήν πνευματική
πε
να τς ψυχς μου. λα ατά τά παραδέχομαι τι εναι χι μόνον νούσια πασχόληση γιά να χριστιανό,
λλ’ πί πλέον καί νωφελής.
άν γάπη πρός τόν Θεό εναι τήρησις τν ντολν Του, πως Χριστός επε «ε γαπτε με τάς
ντολάς τάς μς τηρήσατε» γώ χι μόνο δέν τηρ τάς ντολάς Του, λλ’ οτε καμμιά προσπάθεια καταβάλλω
νά κατορθώσω τήν τήρησή τους.
τσι εναι πόλυτη λήθεια, τήν ποία εκολα συμπεραίνει κανείς, τι δέν
γαπ τόν Θεόν. πάνω σ’ ατό Μέγας Βασίλειος λέει: πόδειξις τι νθρωπος δέν γαπ τόν Θεό καί
τόν Χριστόν,
γκειται ες τό γεγονός τι δέν τηρε τάς ντολάς του.
Δέν
γαπ οτε τόν πλησίον μου. άν γαποσα τόν πλησίον μου, θά το δυνατόν νά σκεφθ καί νά
πόφασίσω νά δώσω καί τήν ζωήν μου γι’ ατόν, άν θά πρχε νάγκη. χι, μως, ατό μόνον δέν κάνω,
λλ’ οτε καί τήν παραμικρή θυσία εμαι διατεθειμένος νά ποστ γι’ ατόν. άν γαποσα τόν πλησίον μου,
σύμφωνα μέ τήν
ντολήν το Εαγγελίου, ο λύπες του θά σαν καί δικές μου λύπες καί ο χαρές του θά
ντανακλοσαν ες τό πρόσωπό μου, πως ες τό δικό του. ντιθέτως, μως, εχαριστομαι νά κούω διάφορα
σχημα πράγματα γι’ ατόν, ντί νά λυπομαι καί νά πον. Τό κάθε κακό τυχόν πού κούω γιά τόν πλησίον
μου,
χι μόνον δέν τό σκεπάζω μέ γάπη, λλά τό διατυμπανίζω που μπορ μέ σωτερικήν κανοποίηση.
ε
τυχία το πλησίον μου, τιμή του, τά γαθά του δέν μέ εφραίνουν, μο δίνουν δέ ντιθέτως τό
συναίσθημα τ
ς διαφορίας. Τέλος, χι λίγες φορές, καταλαμβάνουν τήν ψυχή μου περιφρόνηση καί φθόνος
γιά τόν πλησίον μου.
Δέν
χω θρησκευτική πίστη. Οτε ες τήν θανασίαν, οτε ες τό Εαγγέλιο, διότι άν μουν τέλεια
πεπεισμένος καί
πίστευα χωρίς μφιβολία τι μετά πό τόν τάφο ξανοίγεται αώνιος ζωή καί νταπόδοσις
τ
ν πεπραγμένων ατο το κόσμου, θά σκεπτόμουν συνεχς ατό, χωρίς νάπαυλα. δέα τς θανασίας
θά μέ συνέτριβε κυριολεκτικά καί θά
ζοσα ατήν τήν πρόσκαιρη ζωή σάν νας ξένος καί παρεπίδημος, που
χει πάντα ες τόν νο του τήν φροντίδα νά ξιωθε κάποτε νά φθάσει ες τήν γλυκειά του πατρίδα. ντίθετα,
μως, γώ οτε κάν σκέπτομαι γιά τήν αωνιότητα καί συμπεριφέρομαι ες τήν ζωή μου σάν νά πιστεύω τι τό
τέλος το
παρόντος βίου εναι καί τό τέρμα τς νθρωπίνης πάρξεώς μου. Μέσα μου φωλιάζει ποσυνείδητα
σκέψις πού συνοψίζεται ε
ς τό : ποιός ξέρει καί ποιός εδε τά μετά θάνατον;
ταν μιλ γιά τήν θανασία, τό μυαλό μου συμφωνε μ’ κείνην, ν καρδιά μου πολύ πέχει πό το νά
ε
ναι πεπεισμένη γι’ ατήν. λη ατή πιστία μου ποδεικνύεται πό τίς πράξεις μου καί πό τήν συνεχε
φροντίδα νά
κανοποι τήν ζωή τν ασθήσεων. άν διδασκαλία το Εαγγελίου εχε κυριαρχήσει ες τή
καρδιά μου μέ τήν
νάλογη πίστη, θά εχα καταλυφθε π’ τό Λόγο το Θεο καί θά τόν μελετοσα, θβρισκε
δέ
φοσίωσις καί προσοχή τήν κατοικία της ες τήν ψυχή μου. προσοχή, εσπλαγχνία, γάπη πού
κρύπτονται μέσα ε
ς Ατόν θά μέ δηγοσαν ες τήν χαρά καί τήν ετυχία τς μελέτης το Νόμου το Θεο
νύκτα καί
μέρα. Ες τήν μελέτην ατήν θά ερισκα τροφή πνευματική, τόν πιούσιον ρτον τς ψυχς μου καί
καρδία μου θά παρεκινετο ες τήν τήρησή του.
Τίποτα ε
ς τόν κόσμον ατόν δέν θ-ταν δυνατό νά μέ ποτρέψει π’ τήν φαρμογή της ες τήν ζωή μου.
ντιθέτως, μως, ταν κάθε τόσο διαβάζω κούω τόν Λόγο το Θεο, ν νάγκη γάπη πρός τή γνώση
μέ
θον πρός τοτο, τόν παρακολουθ χωρίς τήν δέουσα προσοχή καί τόν ερίσκω τίς περισσότερες φορές
καταθλιπτικό
χωρίς σπουδαο νδιαφέρον. Συνήθως φθάνω ες τό τέλος τς μελέτης του χωρίς σπουδαία
φέλεια καί πάντα πρόθυμος νά τόν λλάξω μέ λαφρά ναγνώσματα πού μο εναι πολύ ν-διαφέροντα καί μέ
ε
χαριστον.
Ε
μαι πλήρης πό περηφάνεια καί φιλαυτία. λες μου ο νέργειες τό βεβαιώνουν. Βλέποντας κάτι
καλό ε
ς τόν αυτόν μου, πιθυμ νά τό κάνω μφανές νά περηφανευθ γι’ ατό μπροστά σέ λλους
νθρώπους νά τό θαυμάσω μόνος μου σωτερικς. ν καί πιδεικνύω μίαν ξωτερική ταπεινοφροσύνη, τήν
ποδίδω σέ ποτελεσματικότητα τς δικς μου δυνάμεως, θεωρ δέ τόν αυτόν μου νώτερον πό τούς
λλους, τουλάχιστον χι χειρότητό τους. ταν νακαλύπτω να σφάλμα μου προσπαθ νά τό δικαιολογήσω
καί νά τό σκεπάσω, λέγοντας: Τί νά κάνω;
τσι εμαι φτιαγμένος, δέν πειράζει, κανείς δέν θά μέ
παρεξηγήσει. Θυμώνω μέ
σους δέν δείχνουν κτίμηση πρός τό πρόσωπό μου καί τούς πιστεύω τι εναι
νθρωποι πού δέν μπο-ρον νά κτιμήσουν τήν ξία το λλου. γάλλομαι γιά τά χαρίσματά μου, καί λες
μου τίς πτώσεις τίς θεωρ
ντελς προσωπικό μου ζήτημα. ν εμαι μεμψίμοιρος, ερίσκω εχαρίστησιν ες
τίς
τυχίες τν χθρν μου. ταν γωνίζωμαι γιά κάτι καλό τό κάνω μέ τόν σκοπό νά κερδίσω παίνους,
νά δώσω κάποια
λαστικότητα ες τόν πνευματικό μου αυτό, νά πάρω μιά πρόσκαιρη παρηγορία.
Μέ μιά λέξη, συνεχ
ς κατασκευάζω να εδωλο το αυτο μου πρός τό ποον ποδίδω διάκοπες τίς
πηρεσίες μου, φροντίζοντας μέ κάθε τρόπο γιά τήν εχαρίστησή μου καί τήν καλλιέργεια τν παθν καί τν
πιθυμιν μου. Πράττοντας λα ατά ναγωρίζω τόν αυτόν μου νά εναι γεμτος πό περηφάνεια, πό
διάφορες σαρκικές
πιθυμίες, πό πιστίαν, πό λλειψιν γάπης πρός τόν Θεό καί πό κακία πρός τόν πλησίον
μου. Ποιά κατάσταση θά μπορο
σε νά πάρξει πιό μαρτωλή πό ατήν; κατάστασις τν πνευμάτων το
σκότους πρέπει νά ε
ναι καλύτερη πό τήν δικήν μου. κενα, ν καί δέν γαπον τόν Θεό, ν καί μισον τούς
νθρώπους καί τροφή τους εναι περηφά-νεια, μ’ λα τατα πιστεύουν ες τόν Θεό καί φρίττουν. γώ μως;
Μπορ
νά βρεθ σέ χειρότερη κόλασιν π’ ατήν πού ντιμε-τωπίζω; Πς δέ δέν θά λάβω τήν πιό αστηρή
τιμωρία γιά τήν
νόητη καί πρόσεκτη ζωή μου, τήν ποίαν ναγνωρίζω τι ζ;
Διαβάζοντας
λον ατόν τόν τύπον τς ξομολογήσεως πού μο δωσεν ερεύς, τρομοκρατημένος σκέφθηκα
καί ε
πα μέσα μου: «Θεέ καί Κύριε! Τί φοβερά μαρτήματα πάρχουν κρυμμένα μέσα μου καί μέχρι τώρα δέν
τά ε
χα νακαλύψει!». πιθυμία νά καθαρισθ πό ατά μέ καναν νά κετεύσω ατόν τόν μεγάλον
ξομολόγο νά μέ διδάξει πς νά γνωρίσω τήν ατίαν λου ατο το κακο καί πς νά θεραπεύσω π’ ατό τόν
αυτόν μου. τσι γιος ατός πνευματικός ρχισε νά μέ καθοδηγε λέγοντας: Παιδί μου καί δελφέ μου,
α
τία τς λλείψεως γάπης πρός τόν Θεό εναι λλειψις πίστεως. λλειψις ατή τς πίστεως εναι ατία τς
λλείψεως τς πεποιθήσεως καί ατία το τελευταίου ατο, εναι ποτυχία μας ς πρός τήν ναζήτηση τς
ληθινς καί γίας γνώσεως καί διαφορία μας ς πρός τήν ναζήτηση το φωτός το πνεύματος. Μέ μιά
λέξη
ν δέν πιστεύεις δέν μπορες νά γαπς… Μέ τήν γιαστική μελέτη το λόγου το Θεο καί μέ τήν
πόκτηση πείρας, πρέπει νά γεννηθε ες τήν ψυχή σου μία δίψα, μιά κατάσχετη πιθυμία, κάτι σάν θαμα, τό
ποον θά σο φέρει μιάν σίγαστη πιθυμία νά μάθεις, σο μπορες πιό πολύ, πιό τέλεια, πιό βαθειά, ,τι
περιβάλλει
λους μας…
Φαντάζομαι τώρα πώς θά κατάλαβες
τι ατία τν μαρτημάτων, τά ποα διάβασες προηγουμένως,
ε
ναι δράνεια τς ψυχς μας γιά σκέψεις πάνω σέ πνευματικά πράγματα, δράνεια πού ξηραίνει τά
συναισθήματα καί τήν
νάγκη τς ψυχς γιά παρόμοιες πνευματικές ντρυφήσεις. άν θέλεις νά μάθεις πς θά
νικήσεις α
τήν τήν ατία το κακο, φρόντισε νά ποκτήσεις μέ λη σου τήν δύναμη τήν φώτιση το
πνεύματος, τήν φώτιση τ
ς ψυχς, μέ πιμελ καί γιαστική μελέτη το λόγου το Θεο, μέ τήν μελέτη τν
Πατέρων τ
ς κκλησίας, μέ τίς συμβουλές πνευματικν νθρώπων καί μέ συζητήσεις μέ τομα πού εναι σοφοί
καί γεμ
τοι πό Χριστό… ς κάνουμε τήν προσπάθεια ατή καί ς προσευχώμεθα, σο συχνότερα μπορομε μέ
τά λόγια: Κύριε
ησο Χριστέ, κάνε μας νά σέ γαπήσουμε τόσον, σο πρίν γνωρίσουμε Σένα, γαπούσαμε τήν
μαρτία.