Ο «ζωηφόρος θάνατος» της Παναγίας

Ο Αύγουστος είναι αποκλειστικά αφιερωμένος στο πρόσωπο της Παναγίας. Ο σεβασμός του λαού μας στο πρόσωπο της Παναγίας είναι δικαιολογημένος επειδή η Παναγία η ωραιότερη, σεμνότερη, ταπεινότερη και ιερότερη γυναίκα του κόσμου αποτελεί το καλύτερο που είχε να δώσει όλη η ανθρωπότητα στη θεότητα.
Την περίοδο αυτή τα πάντα κατακλύζονται από την χάρη της. Το λειτουργικό πνεύμα των ημερών θέλει κάθε απόγευμα του Αυγούστου να τελούνται οι παρακλήσεις προς τιμήν της Θεοτόκου με τον κόσμο να προσέρχεται στους ναούς αναθέτοντας «την πασαν ελπίδα» του στην Μητέρα του Θεού. Αποκορύφωση αυτής της τιμής προς την Παναγία αποτελεί η 15η Αυγούστου στην οποία εορτάζουμε την Κοίμηση, την ταφή, και κυρίως την μετάσταση της Θεοτόκου στον παράδεισο.
Η θεομητορική εορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου μας μεταφέρει το χαρμόσυνο μήνυμα ενός «ζωηφόρου θανάτου». Η Παναγία υποκύπτει στο θάνατο ακολουθώντας την κοινή ανθρώπινη πορεία και κατατίθεται στο μνήμα όπως κάθε άνθρωπος. Άλλωστε δεν υπάρχει άνθρωπος «ος ζήσεται, και ουκ όψεται θάνατον»(ψλμ 88,49). Όμως παρόλο που βρισκόμαστε μπροστά σε μια σκηνή θανάτου, δεν πενθούμε για το τέλος μιας επίγειας ζωής αλλά ελπίζουμε και πανηγυρίζουμε για μια αθάνατη κοίμηση γιατί τελικά την Παναγία «τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν»(κοντάκιο εορτής)ενώ αλλού ο άγιος Ανδρέας Κρήτης προσθέτει «Σε τάφος έχειν ου δύναται» (PG 97,1100).
Η εορτή της κοιμήσεως της Θεοτόκου νοηματοδοτεί το θάνατο τελείως διαφορετικά ανατρέποντας κάθε συμβατικό σχήμα πένθους για την απώλεια των αγαπημένων προσώπων. Για το χριστιανό ο θάνατος πλέον ωραΐζεται και καλλωπίζεται, χάνει την τραγικότητά του, ξενευρώνεται και γίνεται διαβατήριο και όχι δεσμωτήριο ψυχών. Γι αυτό και η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου δεν αποτελεί μια ημέρα πένθους και λύπης στο πρότυπο της Μ. Παρασκευής, αλλά ημέρα χαράς, αγαλλίασης και ευφροσύνης. Άλλωστε κάτω από την παραπάνω προϋπόθεση εκδηλώσεις πένθιμες συναισθηματικού τύπου όπως τα εγκώμια και ο επιτάφιος μάλλον προσβάλλουν την εορτή παρά της αποδίδουν στο απόλυτο το ορθό θεολογικό της περιεχόμενο.
Η ένδοξος Κοίμηση της Θεοτόκου βεβαιώνει την αναστάσιμη χαρά αγγέλων και ανθρώπων: «Τη ενδόξω Κοιμήσει σου ουρανοί επαγάλλονται και αγγέλων γέγηθε τα στρατεύματα» (αίνος εορτής).
Η μεγάλη θεομητορική εορτή μας μυεί και πάλι στο συγκινητικό πνεύμα της Χαρμολύπης που δεν μας αφήνει ανέλπιδους καθώς «εν τη κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε». Το μνήμα της Θεοτόκου γίνεται η οδός προς τον ουράνιο βασιλικό της θρόνος. Η Κοίμηση της Παναγίας είναι ζωοποιός και ζωηφόρος θάνατος που προειδοποιεί την δική μας προσωπική πορεία προς την ανάσταση και την όντως ζωή μακριά από τη δειλία και το φόβο του θανάτου. Η Παναγία είναι ο πρώτος άνθρωπος που ανέρχεται στον παράδεισο επιβεβαιώνοντας με τον προσωπικό της θάνατο την κατάργηση του κοινού θανάτου του ανθρώπινου γένους. Ο θάνατός της μεταφέρει παρηγοριά, γλυκύτητα, ελπίδα και φως στις καρδιές των πιστών και στους ουρανούς αγαλλίαση: «Τη ενδόξω κοιμήσει σου, ουρανοί επαγάλλονται…».
Αυτός είναι και ο λόγος που η χρονική περίοδος αυτή επικράτησε να ονομάζεται «Πάσχα του Καλοκαιριού». Δεύτερο Πάσχα, άγιο, άμωμο, ζωοποιό για το ανθρώπινο γένος, γιατί πράγματι «νενίκηνται της φύσεως οι όροι». Και αποτελεί πραγματικά και κυριολεκτικά η θεομητορική εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πάσχα καθώς εορτάζεται και τιμάται η «Μετάστασις» του σώματος της Θεοτόκου δηλαδή η υπερφυής μεταφορά του σώματος της στον ουρανό. Με το Πάσχα του Καλοκαιριού πανηγυρίζουμε τη νίκη της ζωής έναντι του θανάτου. Πάσχα εξάλλου σημαίνει διάβαση, μεταφορά, αλλαγή τόπου και χώρου, γι αυτό και η κοίμηση της Θεοτόκου μας υπενθυμίζει την διάβαση της μητέρας της Ζωής προς την όντως Ζωή. Η Παναγία «μετέστη προς την ζωήν», μεταβαίνει «εκ του θανάτου εις την ζωήν» για να παρασταθεί ως «Βασίλισσα» «Περιβεβλημένη» «Πεποικιλμένη» εκ δεξιών του Υιού και Θεού της.
Συνεπώς η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αποτελεί το προμήνυμα της ελπίδας των ανθρώπων κάθε εποχής. Ο τάφος της έγινε πηγή ζωής και η κοίμησή της διαβατήριο από τα μάταια και φευγαλέα προς τα θεία και αμετακίνητα.
Η Παναγιά παρηγορεί, εμψυχώνει και γαληνεύει όποιον της γυρεύει βοήθεια ενώ με την ζωή της μας διδάσκει την πραότητα, την ταπείνωση και την υπομονή. Μας δείχνει την πραγματική πορεία σε κάθε δύσκολη στιγμή της ζωής μας. Γι’ αυτό και μπορούμε να την προσκυνούμε ελεύθερα, να την ευχαριστούμε ευγνώμονα για τις μεγάλες δωρεές της και να την εορτάζουμε για τις φιλάνθρωπες ευεργεσίες της.
Δημήτριος Χοϊλούς, Δρ. Θεολογίας

 ΨΑΛΜΟΣ 104

Η ΠΙΣΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΜΕΝΕΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ καὶ ἐπικαλεῖσθε τὸ ὄνομα αὐτοῦ, ἀπαγγείλατε ἐν τοῖς ἔθνεσι τὰ ἔργα αὐτοῦ·
ᾄσατε αὐτῷ καὶ ψάλατε αὐτῷ, διηγήσασθε πάντα τὰ θαυμάσια αὐτοῦ.
ἐπαινεῖσθε ἐν τῷ ὀνόματι τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ. εὐφρανθήτω καρδία ζητούντων τὸν Κύριον·
ζητήσατε τὸν Κύριον καὶ κραταιώθητε, ζητήσατε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ διαπαντός.
μνήσθητε τῶν θαυμασίων αὐτοῦ, ὧν ἐποίησε, τὰ τέρατα αὐτοῦ καὶ τὰ κρίματα τοῦ στόματος αὐτοῦ,
σπέρμα Ἁβραὰμ δοῦλοι αὐτοῦ, υἱοὶ Ἰακὼβ ἐκλεκτοὶ αὐτοῦ.
αὐτὸς Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐν πάσῃ τῇ γῇ τὰ κρίματα αὐτοῦ.
ἐμνήσθη εἰς τὸν αἰῶνα διαθήκης αὐτοῦ, λόγου, οὗ ἐνετείλατο εἰς χιλίας γενεάς,
ὃν διέθετο τῷ Ἁβραάμ, καὶ τοῦ ὅρκου αὐτοῦ τῷ Ἰσαὰκ
καὶ ἔστησεν αὐτὸν τῷ Ἰακὼβ εἰς πρόσταγμα καὶ τῷ Ἰσραὴλ εἰς διαθήκην αἰώνιον
λέγων· σοὶ δώσω τὴν γῆν Χαναὰν σχοίνισμα κληρονομίας ὑμῶν.
ἐν τῷ εἶναι αὐτοὺς ἀριθμῷ βραχεῖς, ὀλιγοστοὺς καὶ παροίκους ἐν αὐτῇ
καὶ διῆλθον ἐξ ἔθνους εἰς ἔθνος, καὶ ἐκ βασιλείας εἰς λαὸν ἕτερον.
οὐκ ἀφῆκεν ἄνθρωπον ἀδικῆσαι αὐτοὺς καὶ ἤλεγξεν ὑπὲρ αὐτῶν βασιλεῖς·
μὴ ἅπτεσθε τῶν χριστῶν μου καὶ ἐν τοῖς προφήταις μου μὴ πονηρεύεσθε.
καὶ ἐκάλεσε λιμὸν ἐπὶ τὴν γῆν, πᾶν στήριγμα ἄρτου συνέτριψεν·
ἀπέστειλεν ἔμπροσθεν αὐτῶν ἄνθρωπον, εἰς δοῦλον ἐπράθη Ἰωσήφ.
ἐταπείνωσαν ἐν πέδαις τοὺς πόδας αὐτοῦ, σίδηρον διῆλθεν ἡ ψυχὴ αὐτοῦ
μέχρι τοῦ ἐλθεῖν τὸν λόγον αὐτοῦ, τὸ λόγιον τοῦ Κυρίου ἐπύρωσεν αὐτόν.
ἀπέστειλε βασιλεὺς καὶ ἔλυσεν αὐτόν, ἄρχων λαοῦ, καὶ ἀφῆκεν αὐτόν.
κατέστησεν αὐτὸν κύριον τοῦ οἴκου αὐτοῦ καὶ ἄρχοντα πάσης τῆς κτήσεως αὐτοῦ
τοῦ παιδεῦσαι τοὺς ἄρχοντας αὐτοῦ ὡς ἑαυτὸν καὶ τοὺς πρεσβυτέρους αὐτοῦ σοφίσαι.
καὶ εἰσῆλθεν Ἰσραὴλ εἰς Αἴγυπτον, καὶ Ἰακὼβ παρῴκησεν ἐν γῇ Χάμ.
καὶ ηὔξησε τὸν λαὸν αὐτοῦ σφόδρα καὶ ἐκραταίωσεν αὐτὸν ὑπὲρ τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ.
μετέστρεψε τὴν καρδίαν αὐτοῦ τοῦ μισῆσαι τὸν λαὸν αὐτοῦ, τοῦ δολιοῦσθαι ἐν τοῖς δούλοις αὐτοῦ.
ἐξαπέστειλε Μωϋσῆν τὸν δοῦλον αὐτοῦ, Ἀαρών, ὃν ἐξελέξατο ἑαυτῷ.
ἔθετο ἐν αὐτοῖς τοὺς λόγους τῶν σημείων αὐτοῦ καὶ τῶν τεράτων αὐτοῦ ἐν γῇ Χάμ.
ἐξαπέστειλε σκότος καὶ ἐσκότασεν, ὅτι παρεπίκραναν τοὺς λόγους αὐτοῦ·
μετέστρεψε τὰ ὕδατα αὐτῶν εἰς αἷμα, καὶ ἀπέκτεινε τοὺς ἰχθύας αὐτῶν.
ἐξῆρψεν ἡ γῆ αὐτῶν βατράχους ἐν τοῖς ταμιείοις τῶν βασιλέων αὐτῶν.
εἶπε, καὶ ἦλθε κυνόμυια καὶ σκνῖπες ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῶν.
ἔθετο τὰς βροχὰς αὐτῶν χάλαζαν, πῦρ καταφλέγον ἐν τῇ γῇ αὐτῶν,
καὶ ἐπάταξε τὰς ἀμπέλους αὐτῶν καὶ τὰς συκᾶς αὐτῶν καὶ συνέτριψε πᾶν ξύλον ὁρίου αὐτῶν.
εἶπε καὶ ἦλθεν ἀκρίς, καὶ βροῦχος, οὗ οὐκ ἦν ἀριθμός,
καὶ κατέφαγε πάντα τὸν χόρτον ἐν τῇ γῇ αὐτῶν, καὶ κατέφαγε τὸν καρπὸν τῆς γῆς αὐτῶν.
καὶ ἐπάταξε πᾶν πρωτότοκον ἐν τῇ γῇ αὐτῶν, ἀπαρχὴν παντὸς πόνου αὐτῶν.
καὶ ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἐν ἀργυρίῳ καὶ χρυσίῳ, καὶ οὐκ ἦν ἐν ταῖς φυλαῖς αὐτῶν ὁ ἀσθενῶν.
εὐφράνθη Αἴγυπτος ἐν τῇ ἐξόδῳ αὐτῶν, ὅτι ἐπέπεσεν ὁ φόβος αὐτῶν ἐπ᾿ αὐτούς.
διεπέτασε νεφέλην εἰς σκέπην αὐτοῖς καὶ πῦρ τοῦ φωτίσαι αὐτοῖς τὴν νύκτα.
ᾔτησαν, καὶ ἦλθεν ὀρτυγομήτρα, καὶ ἄρτον οὐρανοῦ ἐνέπλησεν αὐτούς·
διέῤῥηξε πέτραν, καὶ ἐῤῥύησαν ὕδατα, ἐπορεύθησαν ἐν ἀνύδροις ποταμοί.
ὅτι ἐμνήσθη τοῦ λόγου τοῦ ἁγίου αὐτοῦ τοῦ πρὸς Ἁβραὰμ τὸν δοῦλον αὐτοῦ
καὶ ἐξήγαγε τὸν λαὸν αὐτοῦ ἐν ἀγαλλιάσει καὶ τοὺς ἐκλεκτοὺς αὐτοῦ ἐν εὐφροσύνῃ.
καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς χώρας ἐθνῶν, καὶ πόνους λαῶν κατεκληρονόμησαν,
ὅπως ἂν φυλάξωσι τὰ δικαιώματα αὐτοῦ, καὶ τὸν νόμον αὐτοῦ ἐκζητήσωσιν.
Ερμηνεία
Δοξολογείτε τον Κυριον με θσυμασμόν δια το μεγαλείον του και με ευγνωμοσύνην δια τας ευεργεσίας του. Επικαλείσθε πάντοτε το άγιον Ονομά του, διαλαλήσατε εις τα έθνη τα θαυμάσια αυτού έργα.
Ψαλατε μελωδικούς ύμνους και συνθέσατε μουσικάς αρμονίας προς αυτόν. Διηγηθήτε μεταξύ σας όλα τα αξιοθαύμαστα έργα του.
Πλημμυρίσατε από δικαιολογημένην καύχησιν στο άγιον Ονομα του Θεού, καυχώμενοι διότι τέτοιον έχετε Θεόν. Ας ευφρανθή η καρδία όλων εκείνων, οι οποίοι ζητούν τον Κυριον
Επιζητήσατε τον Κυριον ως προστάτην και θα λάβετε μεγάλην δύναμιν. Ζητήσατε πάντοτε την στοργικήν και παντοδύναμον προστασίαν του.
Ενθυμηθήτε τα θαυμαστά έργα, τα οποία επραγματοποίησεν ο Κυριος· τα καταπληκτικά υπερφυσικά έργα του, τας δικαίας κρίσεις και αποφάσστου.
Ενθυμηθήτε σεις, απόγονοι του Αβραάμ, δούλοι του Θεού, απόγονοι του Ιακώβ, τους οποίους ο Θεός ανάμεσα από όλους τους άλλους λαούς εξέλεξεν ως λαόν του.
Ο δημιουργός και κυβερνήτης του σύμπαντος, αυτός είναι ο Κυριος και Θεός μας. Και αι δίκαιαι αυτού αποφάσεις έχουν κύρος και ισχύν εις όλην την γην.
Ενεθυμήθη και ενθυμείται πάντοτε την διαθήκην, την οποίαν συνήψε με τον λαόν του, τον λόγον τον οποίον έδωσεν ως εντολήν του δια τας γενεάς των γενεών,
αυτόν τον οποίον συνήψε με τον Αβραάμ και τον οποίον ενόρκως διεβεβαίωσεν στον Ισαάκ.
Αυτόν τον λόγον εθέσπισε και ώρισεν στον Ιακώβ ως αμετακίνητον και απαράβατον πρόσταγμα και ως αιωνίαν διαθήκην προς χάριν του ισραηλιτικού λαού
λέγων ρητώς· Εις σας θα δώσω την γην Χαναάν ως κληρονομικόν μερίδιόν σας.
Αυτά δε υπεσχέθη και διεκήρυξεν ο Θεός, όταν αυτοί ήσαν ολιγάριθμοι, ελάχιστοι και κατοικούσαν ως πάροικοι και ξένοι εις την γην Χαναάν.
Ακριβώς δε διότι δεν είχον ιδικήν των γην εκείνοι οι πατριάρχαι μας, μετεκινούντο από το ένα έθνος στο άλλο και από το ένα βασίλειον στο άλλο βασίλειον.
Αν και ήσαν ξένοι και ανίσχυροι ανάμεσα στους άλλους λαούς, δεν επέτρεψεν ο Κυριος εις κανένα άνθρωπον να τους βλάψη και ήλεγξε βασιλείς προς χάριν των λέγων·
Μη εγγίζετε με διαθέσεις κακάς αυτούς, που έχουν το χρίσμα μου. Και μη σκέπτεσθε πονηρά εναντίον των προφητών μου, εκείνων οι οποίοι εμπνέονται από το πνεύμα μου.
Επροκάλεσε πείναν, στέρησιν άρτου και φαγητού ανάμεσα εις την χώραν των. Κατέστρεψε κάθε απόθεμα άρτου, ο οποίος στηρίζει και ενδυναμώνει τον άνθρωπον.
Εστειλεν εμπρός από αυτούς εκλεκτόν άνθρωπον εις την Αίγυπτον· εκεί επωλήθη ως δούλος ο Ιωσήφ.
Εκεί τον έρριψαν εις την φυλακήν, έδεσαν με σιδηρά δεσμά τους πόδας του και τον εξηυτέλισαν, ως εάν επρόκειτο περί κακούργου. Η ψυχή του υπέφερε την αγωνίαν των σιδηρών αυτών αλύσεων·
μέχρις ότου έφθασεν η εκπλήρωσίς του λόγου, τον οποίον προς αυτόν είχεν είπει ο Κυριος και του οποίου την εκπλήρωσιν επερίμενεν ο Ιωσήφ, ευρισκόμενος μέσα εις την κάμινον του πυρός της δοκιμασίας.
Ο Φαραώ έστειλεν άνθρωπον εις την φυλακήν και τον έλυσε. Ο άρχων αυτός του αιγυπτιακού λαού διέταξε και τον αφήκαν ελεύθερον.
Τον εγκατέστησε κύριον στον οίκον του, άρχοντα και διαχειριστήν όλης της περιουσίας του.
Εδωκεν ο Φαραώ αυτό το υψηλόν αξίωμα στον Ιωσήφ, δια να εκπαιδεύση και καθοδηγήση τους άρχοντας της Αιγύπτου, να τους αναδείξη κατά το δυνατόν ωσάν τον εαυτόν του συνετούς κυβερνήτας. Να διδάξη και τους μεγαλυτέρους του σοφίαν και σύνεσιν.
Επειτα από τα γεγονότα αυτά εισήλθεν ο Ιακώβ εις την Αίγυπτον. Ο Ιακώβ εγκατεστάθη ως προσωρινός και πάροικος εις την χώραν αυτήν του Χαμ.
Και ο Κυριος ηύξησε και επολλαπλασίασε τον ισραηλιτικόν του λαόν. Τον έκαμεν ισχυρόν, ισχυρότερον από τους εχθρούς του.
Επέτρεψεν όμως ο Κυριος και μετεστράφη η καρδία του νέου Φαραώ, ώστε αυτός να μισήση τον λαόν τούτον και να χρησιμοποιήση δόλια και εξοντωτικά μέσα με τα όργανά του εναντίον του ισραηλιτικού λαού.
Αλλά τότε ο Κυριος έστειλε τον δούλον του τον Μωϋσήν και τον Ααρών, τους οποίους αυτός είχεν εκλέξει, δια να τους χρησιμοποιήση εις την υπηρεσίαν του.
Εθεσεν στον νουν και το στόμα αυτών τους λόγους του, την δύναμιν των καταπληκτικών θαυμάτων του και των εξαιρετικών γεγονότων, που θα επραγματοποιούσαν εις την χώραν του Χαμ.
Ετσι δε ο Θεός εξαπέστειλε σκοτάδι και εσκοτείνιασε την χώραν της Αιγύπτου, διότι οι Αιγύπτιοι αντεστάθησαν εις τας εντολάς του και τον εξώργισαν.
Αυτός μετέβαλε τα ύδατά των εις αίμα και εφόνευσε τα ψάρια, που εζούσαν μέσα εις τα ύδατα.
Η χώρα των έβγαλε βατράχους, οι οποίοι επηδούσαν και εσύροντο φθάνοντες μέχρι και αυτών των βασιλικών διαμερισμάτων.
Διέταξε και ήλθαν κυνόμυιαι και σκνίπες εις όλην την έκτασιν των ορίων της Αιγύπτου.
Μετέβαλε τας βροχάς, που ως ευεργετικάς επερίμεναν οι Αιγύπτιοι, εις χάλαζαν. Εστειλεν αστραπάς και κεραυνούς εναντίον της χώρας των.
Εκτύπησε και απεγύμνωσε από καρπούς και φύλλα τα αμπέλια των και τις συκιές των. Συνέτριψε και κατέστρεψε κάθε δένδρον εις την περιοχήν των.
Διέταξε και ήλθεν ακρίδα και βρούχος, καταστρεπτικά έντομα αναρίθμητα.
Τα σμήνη αυτά των ακρίδων κατέφαγον ολο το χορτάρι της χώρας των και τους καρπούς της καλλιεργημένης γης των.
Εθανάτωσεν όλα τα πρωτοτόκα εις την χώραν των· την απαρχήν της τεκνοποιΐας και γεννήσεως ανθρώπων και ζώων.
Εβγαλεν έπειτα αυτούς από την Αίγυπτον με άργυρον και με χρυσόν, που τους είχαν δώσει οι Αιγύπτιοι. Κανείς δε ασθενής και ανίκανος να βαδίση δεν υπήρχε μεταξύ των Ισραηλιτών.
Ηυφράνθησαν οι Αιγύπτιοι με την αναχώρησιν των Ισραηλιτών, διότι θα εσταματούσαν πλέον αι εναντίον των τιμωρίαι του Θεού και διότι είχεν επιπέσει ο φόβος των Ισραηλιτών βαρύς επάνω των.
Ηπλωσεν ο Κυριος νεφέλην, δια να σκεπάζη τους Ισραηλίτας από το καύμα των ηλιακών ακτίνων κατά την ημέραν, στύλον δε πυρός, δια να τους φωτίζη κατά την νύκτα.
Εζήτησαν τροφήν και έδωκεν εις αυτούς άφθονα ορτύκια, έδωσεν εις αυτούς το μάνα, άρτον που κατέβαινεν από τον ουρανόν και δι' αυτών τους εχόρτασε με το παραπάνω.
Διέρρηξε τον ξηρόν βράχον και ανέβλυσαν άφθονα νερά. Μέσα εις ανύδρους τόπους εξεχύθησαν ποταμοί.
Εκαμεν όλα αυτά τα θαυμάσια υπέρ του λαού του ο Κυριος, διότι ενεθυμήθη τον άγιον λόγον του, την ιεράν υπόσχεσιν, την οποίαν έδωκε προς τον Αβραάμ τον δούλον του.
Και από την χώραν της δουλείας, από την Αίγυπτον, έβγαλε τον λαόν του ελεύθερον χαίροντα και ευφραινόμενον· αυτούς, που εδιάλεξεν ανάμεσα από τα αλλά έθνη, τους ωδήγησεν ευφραινομένους προς την γην της επαγγελίας.
Εδωκεν εις αυτούς χώρας, τας οποίας κατείχον ειδωλολατρικά έθνη, και έτσι αυτοί εκληρονόμησαν ως ιδικούς των πολυχρονίους κόπους άλλων λαών.
Εστειλε δε ο Κυριος όλας αυτάς τας ανεκτιμήτους και θαυμαστάς ευεργεσίας του προς τον λαόν, δια να φυλάξουν και εκείνοι τας εντολάς και τα δικαιώματά του και να επιζητήσουν με όλην των την θέλησιν την ακριβή γνώσιν και εφαρμογήν του νόμου του.

 Συγχώρεσε διά να συγχωρεθείς

Το είπε ο ίδιος ο Κύριος πολλές φορές και στον τύπο της προσευχής, που μας έδωσε:
"Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών". Το εξηγεί και ο Άγιος Ησαΐας με τα εξής: Αδελφέ, αν ακούσεις ότι κάποιο κακό σου έγινε από κάποιον, φρόντισε να αντιτάξεις εις το κακό το καλό σου θέλημα, ώστε να μη ανταποδώσεις εις την καρδιά σου τα ίδια με αυτόν, που σε ελύπησε και ή τον μεμφθείς ή τον κατακρίνεις ή τον συκοφαντήσεις και τον παραδώσεις έτσι εις τα στόματα των άλλων. Αν υπάρχει μέσα σου ο φόβος της κολάσεως, θα νικήσει τον λογισμό, που θέλει να εκδικηθεί τον πλησίον σου. Αυτός ο φόβος θα σου ψιθυρίσει: ταλαίπωρε άνθρωπε, σύ παρακαλείς διά τας αμαρτίες σου και ο Θεός σε ανέχεται μέχρι σήμερα, χωρίς να τας φανερώσεις. Συ όμως πώς τολμάς, γεμάτος από οργή προς τον πλησίον, να τον ρίξεις στα στόματα των ανθρώπων;
Αν λοιπόν το κάμεις αυτό, ούτε ο Θεός θα σου συγχωρέσει τις αμαρτίες σου, αλλά θα τις φανερώσει ενώπιον όλης της κτίσεως.
Αν με τη σκέψη αυτή η μαλακώσει η καρδιά σου και προφυλαχτείς από το να εκδικηθείς τον πλησίον, θα υπάρξει και διά σε έλεος από τον Θεόν. Αν όμως η πονηρή καρδιά σου σκληρυνθεί εναντίον του πλησίον σου, γνώριζε ότι ακόμα δεν εσκέφθεις εμπρός εις τον Θεόν τα αμαρτήματά σου, αλλά είσαι δειλός και διατηρείς μέσα σου μονίμως αμαρτίες, αφού δεν επέτυχες καμμίαν συγχώρησιν.

 Πως θα είναι το σώμα που θα αναστηθεί;

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΨΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Ο ιερομάρτυρας Μεθόδιος, λέει ότι μετά θάνατον ο άνθρωπος δεν πρόκειται να πάψει από του να είναι άνθρωπος, ούτε να λάβει αγγελική ή άλλη μορφή. Γιατί ο Χριστός ήρθε και κήρυξε, ότι η ανθρώπινη φύση δεν πρόκειται να μεταπλαστεί σε νέα μορφή, αλλά να ξαναπάρει την μορφή που είχε εξ αρχής, προτού αμαρτήσει και εκπέσει από τη χάρη του Θεού. Μεθόδιος Ολύμπου. Περί Αναστάσεως IL. ΒΕΠΕΣ 18, 137.
ΤΟ ΣΩΜΑ ΘΑ ΕΝΔΥΘΕΙ ΤΗΝ ΑΦΘΑΡΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΘΑΝΑΣΙΑ
Το σώμα το οποίο πρόκειται να αναστηθεί εκ νεκρών, πως θα είναι; Το σώμα εκείνο θα είναι το ίδιο, αλλά και όχι το ίδιο »αυτό και ουκ αυτό» (Ιωάννης ο Χρυσόστομος). Δηλαδή θα είναι αυτό το σώμα, που υπήρξε πάνω στη γη, αλλά με διαφορετικές ιδιότητες.
[Πρέπει το φθαρτό σώμα να ενδυθεί την αφθαρσία και το θνητό αυτό σώμα να ενδυθεί την αθανασία]. δεῖ γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀθανασίαν. (Α΄ Κορ. ιε΄, 53). »Φθαρτό το σώμα, και θνητό το σώμα. Όμως το μεν σώμα παραμένει, αυτό είναι που ενδύεται, η δε θνητότητα και η φθορά εξαφανίζεται, γιατί έρχονται σ’ αυτό αθανασία και αφθαρσία». Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Εις την Α΄προς Κορινθίους Ομιλία 42, 2. PG 61, 364. ΕΠΕ 18Α, 706.
ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΑΙ Η ΦΥΣΗ ΚΑΙ Η ΥΠΟΣΤΑΣΗ, ΑΛΛΑ ΟΛΑ ΘΑ ΛΑΜΠΡΥΝΘΟΥΝ, ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΦΩΤΟΕΙΔΗ
Ο όσιος Μακάριος ο Αιγύπτιος, στο έργο του Πνευματικές ομιλίες, μας διδάσκει ότι το σώμα που θα αναστηθεί θα διατηρεί τη φύση του. Φέρνει και το ακόλουθο παράδειγμα: »Με τον ίδιο τρόπο που μια βελόνα, όταν τη βάζουμε στη φωτιά, αλλάζει χρώμα [γίνεται ολοκόκκινη] και μεταβάλλεται και αυτή σε φωτιά, (η φύση βέβαια του σιδήρου δεν χάθηκε, αλλά ενώθηκε με τη φωτιά), έτσι και κατά την ανάσταση όλα τα μέλη ανασταίνονται, και ούτε μια τρίχα δεν χάνεται, όπως έχει γραφτεί (Λουκ. κα΄18), και όλα γίνονται φωτοειδή, όλα στο φως και τη φωτιά βυθίζονται και μεταβάλλονται, και όχι όπως λένε μερικοί, ότι διαλύεται και γίνεται φωτιά και δεν υπάρχει η φύση τους. Γιατί ο Πέτρος είναι ο Πέτρος, ο Παύλος ο Παύλος και ο Φίλιππος ο Φίλιππος. Καθένας παραμένει στη δική του φύση και υπόσταση, γεμάτος από το άγιο Πνεύμα». Μακάριος ο Αιγύπτιος. Ομιλίαι Πνευματικαί 50. Ι, ΒΕΠΕΣ, 41, 220. ΕΠΕ Φιλοκαλία των νηπτικών και ασκητικών 7. 15, 242.
ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΣΩΜΑ ΘΑ ΑΝΤΑΜΕΙΦΘΕΙ ΓΙΑ ΟΣΑ ΑΓΑΘΑ Ή ΚΑΚΑ ΕΠΡΑΞΕ
Ερμηνεύοντας ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος τον λόγο του Ιωβ, »ἀναστήσει δὲ τὸ δέρμα μου τὸ ἀναντλοῦν ταῦτα· παρὰ γὰρ Κυρίου ταῦτά μοι συνετελέσθη» (Ιωβ ιθ΄, 26), παρατηρεί: »εδώ διδασκόμαστε δόγμα εκκλησιαστικό, ότι το σώμα που υπομένει τους πειρασμούς και τα βάσανα, αυτό και θα αναστηθεί μαζί με την ψυχή, για να συναπολαύσει μαζί της. Γι’ αυτό είπε: το αναντλούν ταύτα. Διότι, δεν είναι δίκαιο, άλλον μεν σώμα να πάσχει και άλλο να ανασταίνεται‘‘. Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Αποσπάσματα. Εις τον Μακάριον Ιωβ. PG 64, 620.
»ἵνα κομίσηται ἕκαστος τὰ διὰ τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε κακόν» (Β΄ Κορ. ε’ 10). Για να λάβει ο καθένας, ανάλογα με εκείνα που έπραξε με το σώμα του, είτε αγαθό είτε κακό… Γιατί λέει, δεν θα βρεθεί έξω από τις αμοιβές εκείνο [το σώμα] που υπηρέτησε [την ψυχή] σ’ αυτό ή σε κείνο, αλλά μαζί με την ψυχή, για τα μεν [κακά] τιμωρείται, για τα δε [καλά] στεφανώνεται. Αλλά μερικοί από τους αιρετικούς λένε ότι άλλο σώμα ανασταίνεται. Πως; πες μου. Άλλο αμάρτησε και άλλο τιμωρείται; άλλο προσπάθησε και άλλο στεφανώνεται;’‘ Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Εις την Β΄προς Κορινθίους Ομιλία 10, 3. PG 61, 470. ΕΠΕ 19, 288.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος έχει ακριβώς την ίδια γνώμη, ότι η ψυχή μεταδίδει από την δόξα της και στο σώμα, επειδή μαζί εκοπίασαν στον κόσμο αυτό για την απόκτηση της αρετής. » Λίγο αργότερα και αφού (η ψυχή) λάβει το συγγενικό σώμα, που μαζί του μελέτησε τα πράγματα στη γη, από την οποία το έδωσε και στην οποία το εμπιστεύθηκε, με τρόπο που γνωρίζει ο Θεός που τα συνέδεσε και τα χώρισε, συγκληρονομεί μαζί μ’ αυτό την εκεί δόξα. Όπως η ψυχή μαζί με αυτό (το σώμα) μοιράστηκε τα δυσάρεστα, επειδή ήταν τα δυο σύμφυτα, έτσι μεταδίδει σ’ αυτό το σώμα, και όσα την ευχαριστούν». Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Επιτάφιος Λόγος Ζ΄. Εις Καισάριον τον εαυτού αδελφόν. ΕΠΕ 6, 418.
ΤΑ ΣΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΜΑΡΤΩΛΩΝ
»Επειδή οι αμαρτωλοί με την προαίρεση τους δεν θέλησαν να πιστέψουν στον νέο Αδάμ, (τον Κύριο μας), γι’ αυτό τα σώματα τους που πρόκειται να αναστηθουν, θα έχουν μεγάλη και ασύγκριτη διαφορά από τα σώματα των πιστών και ενάρετων. Καθ’ ότι εκείνα (τα σώματα των αμαρτωλών) θα είναι σκληρά, βαριά, άσχημα, άτιμα, μαύρα, σκοτεινά, ψυχρά και χοντρά. Και όλα αυτά τα άθλια ιδιώματα, θα αυξάνουν η θα λιγοστεύουν σε αυτά, κατά την αναλογία της απιστίας και της κακίας αυτών (των αμαρτωλών)». Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Πνευματικά Γυμνάσματα. Μελέτη ΛΒ’. Εις την Ανάστασιν του Κυρίου, εις την οποίαν χρεωστούμεν να συγχαρώμεν.
ΤΑ ΣΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΟΥΣΙΑΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ, ΩΡΑΙΟΤΕΡΑ ΚΑΙ ΛΑΜΠΡΟΤΕΡΑ
»Όμως, τα σώματα των πιστών και Ορθοδόξων (Χριστιανών) αντίθετα με τα προηγούμενα, θα είναι μαλακά, ελαφριά, ωραία, ένδοξα, διαφανή, φωτεινά, θερμά και πνευματικά. Και όλες αυτές οι μακαριστές ιδιότητες θα αυξάνουν ή θα λιγοστεύουν σ’ αυτά, κατά αναλογία της πίστεως και της αρετής αυτών (των πιστών). Γενικά για όλα αυτά τα ιδιώματα αναφέρει ο απόστολος Παύλος, οὕτω καὶ ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν. σπείρεται ἐν φθορᾷ, ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσίᾳ·σπείρεται ἐν ἀτιμίᾳ, ἐγείρεται ἐν δόξῃ· σπείρεται ἐν ἀσθενείᾳ, ἐγείρεται ἐν δυνάμει· σπείρεται σῶμα ψυχικόν, ἐγείρεται σῶμα πνευματικόν». (Α΄Κορ. ιε’, 42-44). Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Πνευματικά Γυμνάσματα. Μελέτη ΛΒ’. Εις την Ανάστασιν του Κυρίου, εις την οποίαν χρεωστούμεν να συγχαρώμεν.
Το νέο σώμα, που θα προέλθει από την ανάσταση, δεν είναι νέα δημιουργία, και άσχετο με αυτό που έζησε στη γη μαζί με την ψυχή και μετά πέθανε και διαλύθηκε. Μεταξύ του σώματος εκείνου που πέθανε και εκείνου που θα αναστηθεί υπάρχει ταυτότητα. Υπάρχει βέβαια και διαφορά. Κατά την σπορά δεν σπείρουμε όλο το στάχυ, αλλά ένα κόκκο. Ο κόκκος που σιταριού, που φυτεύεται στο χώμα, πεθαίνει, και φυτρώνει ολόκληρο στάχυ. Και τα δύο μοιράζονται όμως την ίδια ουσία.
Ερμηνεύοντας δε τον λόγο του αποστόλου Παύλου: »καὶ ὃ σπείρεις, οὐ τὸ σῶμα τὸ γενησόμενον σπείρεις, ἀλλὰ γυμνὸν κόκκον, εἰ τύχοι σίτου ἤ τινος τῶν λοιπῶν· ὁ δὲ Θεὸς αὐτῷ δίδωσι σῶμα καθὼς ἠθέλησε, καὶ ἑκάστῳ τῶν σπερμάτων τὸ ἴδιον σῶμα’‘. (Α΄Κορ. ιε΄. 35-38), εξηγεί: ‘‘Αυτό λέχθηκε σε απάντηση στην απορία, με ποιο σώμα επανέρχονται στη ζωή. Τι σημαίνει λοιπόν το, »εκείνο που σπείρεις, δεν είναι αυτό που θα φυτρώσει». Δεν σπείρεις όλόκληρο στάχυ, ούτε νέο σιτάρι. Γιατί εδώ, δεν γίνεται λόγος για την Ανάσταση, αλλά για τον τρόπο της Ανάστασης, ποιο είναι το σώμα που πρόκειται να αναστηθεί. Εάν δηλαδή θα είναι το ίδιο ή καλύτερο ή λαμπρότερο. Και λαμβάνει και τις δύο απαντήσεις από το ίδιο παράδειγμα, ότι θα είναι πολύ καλύτερο. Οι αιρετικοί όμως, επειδή δεν καταλαβαίνουν τίποτε από αυτά, επιτίθενται και λένε, ότι άλλο σώμα πεθαίνει και άλλο σώμα ανασταίνεται... Δηλαδή όχι το στάχυ, γιατί αυτό και είναι το ίδιο και δεν είναι. Είναι μεν το ίδιο γιατί είναι ίδια η ουσία, αλλά και δεν είναι το ίδιο γιατί είναι καλύτερο αυτό, η μεν ουσία μένει ίδια, η ωραιότητα όμως γίνεται μεγαλύτερη… Ώστε όταν λέει, »εκείνο που σπείρεις, δεν είναι αυτό που θα φυτρώσει», δεν εννοεί ότι ανίσταται άλλη ουσία αντί άλλης, αλλά ότι είναι καλύτερη αυτή, λαμπρότερη». Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Εις την Α΄προς Κορινθίους Ομιλία 41, 2. PG 61, 356. ΕΠΕ 18Α, 674.
ΤΑ ΣΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝ ΣΥΜΜΟΡΦΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΔΟΞΑΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Δεν μπορούμε να διανοηθούμε, ούτε να φαντασθούμε την δόξα και την τιμή των αφθαρτοποιημένων σωμάτων των δικαίων. Ο Απόστολος Παύλος μας δίνει τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε αυτά τα βαθιά νοήματα, λέγοντας ότι ‘‘όταν το σώμα μας αναστηθεί, θα έχει μεγάλη ομοιότητα και αναλογία, προς το δεδοξασμένο σώμα του (Αναστάντος Χριστού). »ὃς μετασχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ». (Φιλιπ. γ’ , 21). Και καθώς όταν ο αισθητός ήλιος χτυπήσει τις ακτίνες του σε ένα καθαρό καθρέφτη, ο καθρέφτης εκείνος γίνεται άλλος ήλιος, έτσι και ο νοητός ήλιος ο Χριστός κατά την μέλλουσα Ανάσταση, χτυπώντας τις ακτίνες του στα αναστηθέντα σώματα μας, θα τα κάνει να λάμπουν σαν να είναι άλλοι ήλιοι, όμοιοι με αυτόν, καθώς είναι γραμμένο, »τότε οἱ δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς ὁ ἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρὸς αὐτῶν» (Ματθ. ιγ’. 43). Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Πνευματικά Γυμνάσματα. Μελέτη ΛΒ’. Εις την Ανάστασιν του Κυρίου, εις την οποίαν χρεωστούμεν να συγχαρώμεν.