… όταν προσπαθεί να μας παραπλανήσει με την αδιακρισία.
.
Έτσι μας παρακινεί να ταλαιπωρούμε σκληρά το σώα μας με νηστείες, εγκράτειες, μαστιγώσεις, χαμαικοιτίες και άλλες παρόμοιες θλίψεις, ή για να υπερηφανευθούμε νομίζοντας ότι κατορθώσαμε μεγάλα πράγματα ή για να μας συμβεί κάποια ασθένεια και να μην μπορούμε να κάνουμε καλά έργα, ή από τον κόπο και την άσκησι να αηδιάσουμε και να συγχαθούμε τις πνευματικές ασκήσεις”και έτσι σιγά σιγά, αφού κρυώσουμε για το καλό, να πέσουμε με περισσότερη επιθυμία από πριν στις επίγειες ηδονές και ξεφαντώματα. Κι αυτό συνέβη σε πολλούς.
Αυτοί ακολουθώντας την ορμή ενός αδιάκριτου ζήλου και περνώντας το μέτρο της αρετής τους, με πολλούς βασανισμούς, χάθηκαν μέσα στις εφευρέσεις τους και έγιναν παίγνιο των πονηρών δαιμόνων. Αυτό όμως δεν θα συνέβαινε, αν σκεπτόταν καλά εκείνα που είπαμε”και αν σκεφτόταν ακόμη ότι αυτές οι βασανιστικές πράξεις, αν και είναι άξιες επαίνου και καρποφόρες, εν τούτοις χρειάζονται σωματική δύναμη και ανάλογη ταπείνωση της ψυχής, παρόμοια δηλαδή με την σωματική δύναμη”χρειάζεται όμως και παρόμοια κράση στην ποιότητα και στον χαρακτήρα του καθενός.
Εκείνοι όμως που δεν μπορούν να αγωνίζωνται με αυτή τη σκληρότητα της ζωής παρόμοια με τους Αγίους, μπορούν και με άλλους τρόπους να μιμηθούν τη ζωή τους”δηλαδή, έχοντας μεγάλες και αποτελεσματικές επιθυμίες για την αρετή”κάνοντας θερμές προσευχές”ποθώντας τα πιο ένδοξα στεφάνια των αληθινών πολέμων για τον Ιησού Χριστό”καταφρονώντας όλον τον κόσμο, ακόμη και αυτόν τον εαυτό τους”παραδιδόμενοι στη σιωπή και την μοναξιά”όντας ταπεινοί και πράοι με όλους”υποφέροντας το κακό και κάνοντας το καλό στους εχθρούς τους και στους αχάριστους”φυλάγοντας τον εαυτό τους από κάθε σφάλμα, έστω και μικρό”όλα αυτά είναι περισσότερο ευάρεστα στον Θεό, από ό,τι οι ασκήσεις και οι σκληραγωγίες του σώματος.
Γι αυτό κι εγώ σε συμβουλεύω, στις παρόμοιες σκληραγωγίες του σώματος να βαδίζεις με διάκριση, για να μπορείς να τις αυξήσεις”επειδή με τις υπερβολές αναγκαστικά θα φθάσεις στο σημείο να τις εγκαταλείψεις. Σε συμβουλεύω όμως να μην πέσεις στο άλλο σφάλμα και την υπερβολή μερικών, που θεωρούνται ως πνευματικοί άνδρες. Αυτοί, κολακευόμενοι και απατόμενοι από την υπερβολική αγάπη του σώματός τους, φροντίζουν πολύ να διατηρούν την σωματική τους υγεία, και φαίνονται τόσο ζηλότυποι και ότι το επιθυμούν αυτό τόσο πολύ, που με τον παραμικρό κόπο και την παραμικρή ενόχληση, τρέμουν και φοβούνται μη την χάσουν. Και για άλλο πράγμα δεν συζητούν με μεγαλύτερη όρεξη, ούτε σκέπτονται κάτι άλλο, όσο την διακυβέρνηση της ζωή τους. Γι αυτό προσέχουν πάντοτε να ζητούν φαγητά περισσότερο κατάλληλα στην όρεξη, παρά στο στομάχι τους, το οποίο πολλές φορές χάνει την δύναμη του από την μεγάλη καλοπέρασι.
Κι αν αυτοί ισχυρίζωνται ότι αυτό το κάνουν για να μπορούν να υπηρετούν καλύτερα τον Θεό, βέβαια, αυτό δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά να συμφωνήσουν μεταξύ τους, χωρίς κανένα κέρδος και μάλιστα με ζημία του ενός και του άλλου, δυό κεφαλιακοί και πρώτοι εχθροί, δηλαδή το πνεύμα και το σώμα.
Γιατί με την φροντίδα αυτή, αφαιρείται από το σώμα η υγεία και από το πνεύμα χάνεται η ευλάβεια. Γι αυτό το πιο ασφαλές και ωφέλιμο είναι και για το σώμα και για την ψυχή, να υπάρχει κάποιος ελεύθερος τρόπος ζωής, όχι όμως χωρίς την διάκριση εκείνη που ανέφερα προηγουμένως”με την διάκριση αυτή πρέπει να παρατηρούνται και οι διαφορετικές καταστάσεις των ανθρώπων και οι διαφορετικές κράσεις των σωμάτων, οι οποίες δεν υπόκεινται όλες στον ένα και ίδιο κανόνα, όπως λέγει στα Ασκητικά του ο Μέγας Βασίλειος.
Προσθέτω και αυτό, ότι όχι μόνο για να αποκτήσουμε τις εξωτερικές αρετές, αλλά και για την απόκτηση των εσωτερικών αρετών, πρέπει να προχωρούμε με κάποια μετριότητα και βαθμηδόν, λίγο λίγο.