Όταν βλέπεις ότι πολλοί αναζητούν την ευτυχία τους στα αισθητά αγαθά, στην αισθητή ικανοποίηση, στην καλοπεραση και στην πολυτέλεια και τα προβάλλουν αυτά σαν σοφή επιλογή·
Οταν βλέπεις ότι πολλοί για την επίγεια ευτυχία τους χρησιμοποιούν κάθε ψεύδος και κάθε απάτη, υπερασπίζονται το μίσος, την εκδικητικότητα και άλλα πάθη και θεωρούν την άρνησηνα ευχαριστείται κάποιος με τα αισθητά αγαθά ανοησία, τότεοφείλουμε να θυμηθούμε μέσα στην καρδιά μας και να πούμε αυτά που δίδαξαν οι Απόστολοι:
Εμείς οι χριστιανοί οφείλουμε να ζούμε σύμφωνα με τον νόμο τού Χριστού (Γαλ. 6, 2). Και ό νόμος τού Χριστού απαιτεί ώστε εμείς να σταυρώσουμε τη σάρκα «συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίες» (Γαλ. 5, 24), να πετάξουμε μακριά μας τον ψεύδος και να λέμε την αλήθεια (Έφ. 4, 25), κάθε εκδίκηση να την αναθέσουμε στον Κύριο και Θεό πού είπε: «Έμοι εκδίκησις, εγώ ανταποδώσω»(Ρωμ. 12, 56).
Γενικώς, έχοντας υποσχέθηκε όψιν σου όλα τα κακά παραδείγματα πού παρουσιάζονται, αμέσως κοίταξε στον Ιησού Χριστό, ό Όποιος έχει τον πλήρες δικαίωμα να απαιτήσει από μας να ακολουθήσουμε τον παράδειγμά Του και μετά κοίταξε στα εκατομμύρια των ανθρώπων πού έμιμήθησαν τη Ζωή Του, πού έγιναν άγιοι και είναι άξιοι να τούς μιμούμαστε. Να μιμηθείς όχι τον παράδειγμα της ειδωλολατρικής ζωής, ή οποία είναι τόσο φανερή στον κόσμο μας, αλλά τον παράδειγμα της φρονήσεως, της μετριοφροσύνης, της αιδούς, της εγκράτειας, της τάξεως, τού ζήλου για την ευαρέστηση τού Θεού, με τα όποια διακρίθηκαν οι άγιοι και οι αληθινοί χριστιανοί, πού συνεχώς προσπαθούσαν να ζήσουν και έζησαν όχι σύμφωνα με τούς κανόνες τού κόσμου, αλλά σύμφωνα με τη διδασκαλία τού Ιησού Χριστού.
-----------------------------------------------------------------
Γιατί πρέπει να ευχαριστούμε τον Θεό
1. Διότι από την ανυπαρξία μας έφερε στην ύπαρξη.
2. Διότι μας τίμησε όχι με κτηνώδη, αλλά με ανθρώπινη ψυχή.
3. Διότι μας δώρισε το δικαίωμα να είμαστε κληρονόμοι της Βασιλείας των Ουρανών.
4. Διότι μας λύτρωσε με το ίδιο το Τίμιο αίμα Του.
5. Διότι πολλές φορές οργιζόμενος με μας δεν κρατεί το θυμό Του μέχρι τέλους.
6. Διότι παρά τα βαρειά παραπτώματα, δεν μας οδήγησε στην απώλεια μαζί με τις αμαρτίες μας, αλλά μας διαφύλαξε ζώντες.
7. Διότι μας φυλάσσει ακέραιους και δεν επιτρέπει στον Διάβολο να μας καταπιεί όταν αμαρτάνουμε.
8. Διότι μέχρι τώρα αναμένει τη μετάνοιά μας και είμαστε ακόμη ζωντανοί και όχι νεκροί, δηλαδή γιατί ακόμη τα σκουλήκια δεν τρώνε το σώμα μας στον τάφο και διότι ακόμη οι ψυχές μας δεν είναι στον Άδη.
9. Διότι υπάρχει ακόμα καιρός για να μετανοήσουμε.Στ’ αλήθεια, πόσο οφείλουμε να ευχαριστούμε τον Θεό για όλα αυτά!
-------------------------------------------------------------------------------------
στ) Τό Ἅγιο Πνεῦμα δίνει ἀληθινή ταπείνωση. Ἀκόμη καί ὁ πιό λογικός ἄνθρωπος, ἄν δέν ἔχει μέσα του τό Ἅγιο Πνεῦμα, δέν μπορεῖ μέ τόν πρέποντα τρόπο να γνωρίσει τόν ἑαυτό του, διότι, ὅπως εἰπώθηκε προηγουμένως, αὐτός χωρίς τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέν μπορεῖ νά δεῖ τήν ἐσωτερική κατάσταση τῆς ψυχῆς του. Ἄν κάνει τό καλό στούς ἄλλους ἐνεργεῖ τίμια, τότε σκέφτεται γιά τόν ἑαυτό του ὅτι εἶναι ἄνθρωπος δίκαιος κι ἀκόμη τέλειος, σέ σύγκριση μέ τούς ἄλλους, καί γι’ αὐτό σκέφτεται ὅτι δέν ἔχει πιά ἀνάγκη ἀπό τίποτε.
Ἄχ, πόσο συχνά οἰ ἄνθρωποι χάνονται ἀπό τήν ψευδῆ πεποίθηση στήν τιμιότητα καί τή δικαιοσύνη τους! Χάνονται, γιατί ἐλπίζοντας στή δικαιοσύνη τους, καθόλου δέ λαμβάνουν ὑπ’ ὄψιν τους τό πνεῦμα τοῦ χριστιανισμοῦ οὔτε τή βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Πῶς λοιπόν τότε θά γίνει σ’ αὐτούς ἀπαραίτητη ἡ βοήθειά Του; Κι ἔτσι, καθώς τό Πνεῦμα τό ἅγιο δίνεται μόνο σέ ὅποιον Τό παρακαλεῖ καί Τό ἀναζητᾶ- κι αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ὄχι μόνο δέν Τό παρακαλοῦν καί δέν Τό ἀναζητοῦν, ἀλλά τό θεωροῦν κιόλας ὄχι ἀναγκαῖο-, Ἐκεῖνο δέ δίνεται σ’ αὐτούς καί συνεπῶς αὐτοί μένουν στήν πλάνη καί χάνονται.
Ὅμως τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅταν κατοικήσει στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ δείχνει ὄλη τήν ἐσωτερική του πτωχεῖα, καί τήν ἀδυναμία καί τή διαφθορά τῆς ψυχῆς καί τῆς καρδιᾶς του καί τήν ἀπομάκρυνσή του ἀπό τό Θεό. Παρ’ ὅλες τίς ἀρετές του καί τή δικαιοσύνη του, τοῦ δείχνει ὄλες τίς ἁμαρτίες του: τή νωθρότητα και τήν ἀμέλεια γιά τήν σωτηρία καί τό καλό τῶν ἀνθρώπων, τήν ἰδιοτέλειά τους στίς
–φανερά- πιό ἀνιδιοτελεῖς ἀρετές του, τόν ἄξεστο ἐγωισμό του, ἐκεῖ πού οὔτε κἄν τόν ὑποψιαζόταν.
Μέ λίγα λόγια τό Ἅγιο Πνεῦμα δείχνει τά πάντα μέ τήν ἀληθινή τους ὄψη. Καί τότε ὁ ἄνθρωπος ἀρχίζει νά ταπεινώνεται μέ τή ἀληθινή ταπείνωση. Ἀρχίζει νά χάνει τή ἐλπίδα στίς ἀτομικές του
δυνάμεις καί ἀρετές καί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του τόν χειρότερο ἀπό τούς ἀνθρώπους. Καί ταπεινούμενος ἐνώπιον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι «Εἰς Ἅγιος εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός», ἀρχίζει νά μετανοεῖ ἀληθινά καί ἀπό ἐκείνη τή στιγμή ἀποφασίζει νά μήν ἁμαρτήσει πλέον, ἀλλά νά ζεῖ προσεκτικώτερα. Κι ἄν πράγματι ἔχει κάποια ἀρετή, τότε βλέπει καθαρά ὅτι δέν τήν ἔχει παρά μόνο μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί γι’ αὐτό ἀρχίζει νά ἐλπίζει στόν Ἕνα μόνο Θεό.
ζ) Τό Ἅγιο Πνεῦμα διδάσκει τήν ἀληθινή προσευχή. Κανείς, ἔως ὅτου λάβει τό Ἅγιο Πνεῦμα, δέν μπορεῖ νά κάνει τέτοια προσευχή, ἡ ὁποία νά εἶναι εὐπρόδεκτη στό Θεό. Γι’ αὐτό, ἄν κάποιος πού δέν ἔχει μέσα του τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀρχίζει να προσεύχεται, ἡ ψυχή του διαχέεται σέ διάφορα μέρη ἀπό τό ἕνα πρᾶγμα στό ἀλλο καί ποτέ δέν μπορεῖ νά κρατήσει τίς σκέψεις του σέ ἕνα σημεῖο. Καί ἐκτός αὐτοῦ δέ γνωρίζει μέ τόν πρέποντα τρόπο οὔτε τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του οὔτε τό πῶς νά παρακαλέσει καί τί νά ζητήσει ἀπό τό Θεό, μά καί δέ γνωρίζει ποιός εἶναι αὐτός ὁ Θεός.
Ὁ ἄνθρωπος ὅμως στόν ὁποῖο κατοικεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα, γνωρίζει τό Θεό καί βλέπει ὅτι Αὑτός εἶναι ὁ Πατέρας του καί γνωρίζει πῶς νά πλησιάσει σ’ Αὐτόν, πῶς καί τί νά Τοῦ ζητήσει. Οἱ σκέψεις του στήν προσευχή εἶναι καλά δεμένες, καθαρές καί προσηλωμένες σ’ ἕνα ἀντικείμενο, τό Θεό. Μέ τήν προσευχή του μπορεῖ νά κάνει τά πάντα, ἀκόμη καί νά μετακινήσει βουνά ἀπό τό ἕνα μέρος στό ἄλλο.
Ἀνέφερα ἔν συντομίᾳ τί δωρίζει τό Ἅγιο Πνεῦμα σέ ἐκεῖνον πού τό ἔχει μέσα του. Καί βλέπετε ὅτι χωρίς τή βοήθεια καί τή συνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἀδύνατον ὄχι μόνον νά μποῦμε στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ἀλλά οὔτε βῆμα μποροῦμε νά κάνουμε στή πορεία μας πρός αὐτή. Γι’ αὐτό εἶναι ἀπαραίτητο να ἀναζητοῦμε τό Ἅγιο Πνεῦμα καί νά ἔχουμε Αὐτό μέσα μας καί νά παρακαλοῦμε τό Ἅγιο Πνεῦμα νά μήν ἀπομακρύνεται ἀπό μᾶς.
Πῶς μποροῦμε νά λάβουμε ἤ νά ἀποκτήσουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα; Θά τό δοῦμε στή συνέχεια:
Ὁ Ἰησούς Χριστός εἶπε ὅτι «τό Πνεῦμα, ὅπου θέλει πνεῖ καί τήν φωνήν αὐτοῦ ἀκούεις, ἀλλά οὐκ οἶδας πόθεν ἔρχεται καί ποῦ ὑπάγει». Τά λόγια αὐτά σημαίνουν ὅτι τήν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν καρδιά ἤ τό ἄγγιγμα Του στήν καρδιά μας μποροῦμε νά Τό ἀκούσουμε, νά Τό αἰσθανθοῦμε, νά Τό νοιώσουμε, ἀλλά εἶναι ἀδύνατον νά καθορίσομε τό χρόνο ἤ τίς περιστάσσεις κατά τό ὁποία θά ἔχουμε τήν ἐπίσκεψή Του.
Ἐμεῖς ἐπίσης βλέπουμε ὅτι οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι ἔλαβαν τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό καί Τό ἔλαβαν ἐπανειλημμένα καί σέ χρόνο πού Ἐκεῖνος δέν τούς εἶχε προείπει, σέ χρόνο πού οἱ ἴδιοι δέν καθόρισαν, ἀλλά σέ χρόνο πού ἦταν εὐάρεστος στόν Ἰησοῦ Χριστό. Μόνο ἡ θριαμβευτική κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶχε προφητευθεῖ σ’ αὐτούς καί συνέβη στόν καθορισμένο χρόνο καί στόν καθορισμένο τόπο. Ἀλλά καί ἐδῶ ἔλαβαν τό Ἅγιο Πνεῦμα ὄχι ἐξ αἰτίας κάποιας ἰδιαίτερης ἀξίας τους, ἀλλά σάν δῶρο διά μέσου τῆς πίστεως καί τῆς ἐλπίδος.
Ἡ σύμφωνη προσευχή στήν ὁποία πραμένουν οἱ Ἀπόστολοι μετά τήν Ἀνάλυψη τοῦ Κυρίου καί μέχρι τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δέν ἦταν τόσο τό μέσο γιά νά λάβουν τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅσο μιά προετοιμασία γιά τό γεγονός αὐτό. Συνεπῶς κανείς δέν μπορεῖ νά πεῖ μέ σιγουριά ὄτι ἐσύ θά λάβεις τό Ἅγιο Πνεῦμα συγκεκριμένα, τότε ἤ μ’ αὐτόν τόν τρόπο.
Τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ καί τά δῶρα μοιράζονται ἀπρόσμενα καί τότε πού εἶναι εὐάρεστο στό Διανομέα τῶν δώρων. Καί Αὐτός τά διανέμει σέ ὅποιον θέλει. Γι’ αὐτό σφάλουν ὑπερβολικά ὄσοι σκέπτονται ὅτι θά λάβουν τό Ἅγιο Πνεῦμα μ’ αὐτόν τό συγκεκριμένο τρόπο καί σ’ αὐτόν τό συγκεκριμένο χρόνο. Καί ὅσοι ἐπινοοῦν γι’ αὐτό τά δικά τους μέσα ὄχι μόνο δέ λαμβάνουν τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀλλά παίρνουν πάνω τους καί μεγάλη ἁμαρτία.
Πρίν ποῦμε πῶς μποροῦμε νά λάβουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἀναγκαῖο νά ποῦμε ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα μπορεῖ νά τό λάβει μόνο ὀ ἀληθινά πιστός δηλαδή ὅποιος ὁμολογεῖ τήν Ὀρθόδοξη πίστη ἐκεῖνος πού τήν ὁμολογεῖ ὀρθά, χωρίς ὁποιαδήποτε προσθήκη ἤ ἀφαίρεση ἤ ἀλλαγή, ἀλλά ἔτσι, ὄπως τήν παρέδωσα σέ μᾶς οἱ Ἀπόστολοι καί τήν ἀνέπτυξαν καί την ἐπικυρωσαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες στίς Οἰκουμενικές Συνόδους. Κάθε ἀμφιβολία καί σοφιστεία σχετικά μέ τήν πίστη εἶναι ἀπείθεια καί ὁ ἀπειθής δέν μπορεῖ νά εἶναι ναός ἤ οἶκος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Γνωστά καί ἀληθινά μέσα γιά νά λάβουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα, κατά τή διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί σύμφωνα μέ τή πεῖρα τῶν μεγάλων Ἁγίων, οὐσιαστικά εἶναι τά ἀκόλουθα:
Ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς, ἡ ἁγνότητα, ἡ ταπείνωση, ἡ ἀκρόαση τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ, ἡ προσευχή, ἡ καθημερινή αὐταπάρνηση, ἡ ἀνάγωση καί ἠ ἀκρόαση τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί ἰδιαιτέρως ἡ Ἁγία Κοινωνία.
-----------------------------------------------------------
Στόν π. Σάββα ἄρεσε περισσότερο νά ὁμιλεῖ γία τή χαρά πού δίνει ἡ άγάπη τοῦ Χριστοῦ παρά γιά τή φρίκη τῶν βασάνων καί τῶν τιμωριῶν. Ποτέ δέν ἀπειλοῦσε καί δέν κατηγοροῦσε κανένα γιά τίς ἁμαρτίες του. Μόνο παρακαλοῦσε:
-Νά φοβᾶσθε μή τυχόν λυπήσετε τό Θεό καί τόν παροργίσετε.
Ὅπως καί ὁ Ὅσιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, δέν τοῦ ἄρεσε νά ἐπιπλήττει κάποιον γιά τά ἐλαττώματά του. Μόνο τοῦ ἀποκάλυπτε τίς φρικτές συνέπειες ἤ κάποτε σέ ἀκραῖες περιπτώσεις μποροῦσε νά στηλιτεύσει αὐστηρά κάποιον. Τότε τοῦ μιλοῦσε ἀνοιχτά καί τόν προειδοποιοῦσε:
-Ἐάν μείνετε στά πάθη καί τίς κακίες σας, θά καταστραφεῖτε.
Μετά ἀπ΄αὐτό ζητοῦσε συγγνώμη γιά τήν ἀποτομία καί τήν αὐστηρότητά του καί πρόσθετε:
-Ἄν σωπάσω, τότε ἐσεῖς δέ θά γνωρίσετε τά λάθη σας καί δέ θά διορθωθεῖτε.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα τοῦ στάρετς κατά τή διάρκεια ὁλόκληρης τῆς ζωῆς του ἦταν ἡ ἁπλότητα. Ἁπλότητα τῶν αἰσθημάτων, ἁπλότητα συμπεριφορᾶς τῶν λόγων καί τῶν σκέψεων. Τέτοια ἁπλόητητα σημαίνει ἀθωότητα ψυχῆς. Ὁ μπάτουσκα μέ θαυμαστό τρόπο συνδύαζε στά λόγια καί τίς ἐνέργειές του τό βάθος τῆς σοφίας τῶν γερόντων μέ τήν παιδική ἁπλότητα. Ἔλεγε συχνά:
-Ζῆσε ἁπλά, ἀγαπῆστε τήν ἁπλότητα. Ὅπου ὑπάρχει ἁπλότηα, ἐκεῖ ὐπάρχει πλῆθος Ἀγγέλων, ὅπου ὑπάρχουν μπερδέματα ἐκεῖ οὔτε ἕνας! Ἄν ζοῦμε σάν μικρά παιδιά, τότε ἠ χάρη τοῦ Θεοῦ θά παραμείνει στήν ψυχή μας.
Ὁ στάρετς παρηγοροῦσε καί ἀνέπαυσε τούς θλιβομένους καί φορτωμένους μέ πίκρες καί βάσανα μέ τίς νουθεσίες καί τίς προσευχές του. Στ’ ἀλήθεια, πόσο βοηθεῖ ἡ προσευχή τοῦ δικαίου! Ἡ προσευχή
του στάρετς ἦταν δραστική, γεμάτη παρρησία. Ἀπ’ αὐτήν ἀντλοῦσε δυνάμεις γιά τούς συνεχεῖς κόπους, σ΄ αὐτήν εὔρικσε ἡσυχία καί παρηγοριά ἡ καρδιά του, σ’ αὐτήν ἀναπαυόταν ἀπό τίς βαριές ποιμαντικές μέριμνες καί ἀνησυχίες πού ἔφερναν θλίψη. Ὁ νοῦς του ἦταν διαρκῶς στό Θεό μέ τή θεωρία καί ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή ἦταν ἡ παρηγοριά του.
Ἀγαποῦσε τήν προσευχή ἐνώπιον τοῦ Θυσιαστηρίου καί ἔβαζε μερίδες στήν Προσκομιδή γιά ὅλους, προφέροντας ἥσυχα:
-Ἐγώ εἶμαι ἁμαρτωλός. Ὄχι γιά χάρη μου, ἀλλά ἐξ αἰτίας τῆς χάριτος τῆς ἱερωσύνης πού ἀναπαύεται καί διαμένει σέ μένα, εἰσάκουσόν μου, Κύριε, καί βοήθησέ τους ὅλους.
Πολλές φορές μέ δάκρυα ἔβγαζε μερίδες γιά τούς θλιμμένους, τούς ἀρρώστους, τούς πονεμένους καί χάρη στή δυνατή του πίστη ἐλάμβανε ἀπό τό Θεό τό ζητούμενο πρός ὠφέλεια τῶν βασανισμένων ἀδελφῶν.
Ἰδιαιτέρως ἀγαποῦσε ὁ στάρετς νά τελεῖ τή Θ.Λειτουργία. Μέ βαθειά κατάνυξη προσέφερε τήν ἀναίμακτη θυσία «κατά πάντα καί διά πάντα», ὑπέρ ζώντων καί κεκοιμημένων. Στεκόταν ἐνώπιον τῆς Ἁγίας Τραπέζης ἀτενίζοντας σέ κατάσταση ἁρπαγῆς τόν οὐρανό μέ φόβο καί εὐλάβεια, ἀλλά καί μέ οὐράνια χαρά στό βλέμμα του. Τό πρόσωπό του φωτιζόταν ἀπό ἕνα λαμπρό φῶς, τά μάτια του ἔλαμπαν μέσα σέ ἀνέκφραστη μακαριότητα ἐνῷ τά μάγουλά του ἔπαιρναν ἕνα ἐλαφρό, ρόδινο χρῶμα. Ἔνοιωθες ὅτι ζοῦσε ἐκείνη τήν πνευματική κατάσταση γιά τήν ὁποία ὁμιλεῖ ὁ Ἀπ. Παῦλος: «Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ πρό ἐτῶν δεκατεσσάρων εἴτε ἐν σώματι, οὐκ οἶδα, εἴτε ἐκτός τοῦ σώματος οὐκ οἶδα΄ὁ Θεός οἶδεν΄ ἁρπαγέντα τόν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ...ἡρπάγη εἰς τόν παράδεισον καί ἤκουσεν ἄρρητα ρήματα, ἅ οὐκ ἐξόν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι»(Β΄Κορ.12,2,4). Γι’ αὐτή τήν πνευματική κατάσταση ἔλεγε ὁ μπάτουσκα:
-Ἀκόμη καί τό πιό εὐτυχισμένο ἀνδρόγυνο, ἔστω κι ἄν ζεῖ μέ εὐλάβεια, δέν αἰσθάνεται τήν εὐτυχία καί τή χαρά πού αἰσθάνεται ὁ λειτουργός, ὅταν τελεῖ ἀξίως τή Θ.Λειτουργία.
Κατά τή διάρκεια τῆς ψαλμωδίας τοῦ «Σέ ὑμνοῦμεν, σέ εὐλογοῦμεν» ὁ στάρετς μέ βαθειά πίστη ἀπευθυνόμαστε στόν Κύριο μέ τό τροπάριο: «Ἐν ἀβύσσῳ πταισμάτων κυκλούμενος τήν ἀνεξιχνίαστον τῆς εὐσπλαχνίας σου ἐπικαλοῦμαι ἄβυσσον, ἐκ φθορᾶς ὁ Θεός μέ ἀνάγαγε». Μαζί μ’ αὐτό προσευχόταν ὄχι τόσο γιά τόν ἑαυτό του, ὅσο γιά τούς ἄλλους, γιά ὅλους τούς χριστιανούς. Τό ἴδιο δίδασκε νά κάμουν καί τά πνευματικά του παιδιά.
Λειτουργοῦσε ὁ μπάτουσκα χωρίς προσποιήσεις μέ φυσικότητα καί ἁπλότητα. Τοῦ ἄρεσε ἡ ἀκρίβεια σέ ὅλα, ἀλλά δέν τοῦ ἄρεσε, ὅταν κάποιος καθυστεροῦσε, ἤ ἀντιθέτως, ὄταν βιαζόταν ἄσκοπα. Ὁ τόνος τῆς φωνῆς του κατά τήν προσευχή ἐξέφρασε τήν ἀκλόνητη βεβαιότητα καί τήν πνευματική του δύναμη. Προσευχόταν δυνατά καί μέ παρρησία σάν νά συνομιλοῦσε μέ τό Θεό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ.
Οταν βλέπεις ότι πολλοί για την επίγεια ευτυχία τους χρησιμοποιούν κάθε ψεύδος και κάθε απάτη, υπερασπίζονται το μίσος, την εκδικητικότητα και άλλα πάθη και θεωρούν την άρνησηνα ευχαριστείται κάποιος με τα αισθητά αγαθά ανοησία, τότεοφείλουμε να θυμηθούμε μέσα στην καρδιά μας και να πούμε αυτά που δίδαξαν οι Απόστολοι:
Εμείς οι χριστιανοί οφείλουμε να ζούμε σύμφωνα με τον νόμο τού Χριστού (Γαλ. 6, 2). Και ό νόμος τού Χριστού απαιτεί ώστε εμείς να σταυρώσουμε τη σάρκα «συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίες» (Γαλ. 5, 24), να πετάξουμε μακριά μας τον ψεύδος και να λέμε την αλήθεια (Έφ. 4, 25), κάθε εκδίκηση να την αναθέσουμε στον Κύριο και Θεό πού είπε: «Έμοι εκδίκησις, εγώ ανταποδώσω»(Ρωμ. 12, 56).
Γενικώς, έχοντας υποσχέθηκε όψιν σου όλα τα κακά παραδείγματα πού παρουσιάζονται, αμέσως κοίταξε στον Ιησού Χριστό, ό Όποιος έχει τον πλήρες δικαίωμα να απαιτήσει από μας να ακολουθήσουμε τον παράδειγμά Του και μετά κοίταξε στα εκατομμύρια των ανθρώπων πού έμιμήθησαν τη Ζωή Του, πού έγιναν άγιοι και είναι άξιοι να τούς μιμούμαστε. Να μιμηθείς όχι τον παράδειγμα της ειδωλολατρικής ζωής, ή οποία είναι τόσο φανερή στον κόσμο μας, αλλά τον παράδειγμα της φρονήσεως, της μετριοφροσύνης, της αιδούς, της εγκράτειας, της τάξεως, τού ζήλου για την ευαρέστηση τού Θεού, με τα όποια διακρίθηκαν οι άγιοι και οι αληθινοί χριστιανοί, πού συνεχώς προσπαθούσαν να ζήσουν και έζησαν όχι σύμφωνα με τούς κανόνες τού κόσμου, αλλά σύμφωνα με τη διδασκαλία τού Ιησού Χριστού.
-----------------------------------------------------------------
Γιατί πρέπει να ευχαριστούμε τον Θεό
1. Διότι από την ανυπαρξία μας έφερε στην ύπαρξη.
2. Διότι μας τίμησε όχι με κτηνώδη, αλλά με ανθρώπινη ψυχή.
3. Διότι μας δώρισε το δικαίωμα να είμαστε κληρονόμοι της Βασιλείας των Ουρανών.
4. Διότι μας λύτρωσε με το ίδιο το Τίμιο αίμα Του.
5. Διότι πολλές φορές οργιζόμενος με μας δεν κρατεί το θυμό Του μέχρι τέλους.
6. Διότι παρά τα βαρειά παραπτώματα, δεν μας οδήγησε στην απώλεια μαζί με τις αμαρτίες μας, αλλά μας διαφύλαξε ζώντες.
7. Διότι μας φυλάσσει ακέραιους και δεν επιτρέπει στον Διάβολο να μας καταπιεί όταν αμαρτάνουμε.
8. Διότι μέχρι τώρα αναμένει τη μετάνοιά μας και είμαστε ακόμη ζωντανοί και όχι νεκροί, δηλαδή γιατί ακόμη τα σκουλήκια δεν τρώνε το σώμα μας στον τάφο και διότι ακόμη οι ψυχές μας δεν είναι στον Άδη.
9. Διότι υπάρχει ακόμα καιρός για να μετανοήσουμε.Στ’ αλήθεια, πόσο οφείλουμε να ευχαριστούμε τον Θεό για όλα αυτά!
-------------------------------------------------------------------------------------
στ) Τό Ἅγιο Πνεῦμα δίνει ἀληθινή ταπείνωση. Ἀκόμη καί ὁ πιό λογικός ἄνθρωπος, ἄν δέν ἔχει μέσα του τό Ἅγιο Πνεῦμα, δέν μπορεῖ μέ τόν πρέποντα τρόπο να γνωρίσει τόν ἑαυτό του, διότι, ὅπως εἰπώθηκε προηγουμένως, αὐτός χωρίς τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέν μπορεῖ νά δεῖ τήν ἐσωτερική κατάσταση τῆς ψυχῆς του. Ἄν κάνει τό καλό στούς ἄλλους ἐνεργεῖ τίμια, τότε σκέφτεται γιά τόν ἑαυτό του ὅτι εἶναι ἄνθρωπος δίκαιος κι ἀκόμη τέλειος, σέ σύγκριση μέ τούς ἄλλους, καί γι’ αὐτό σκέφτεται ὅτι δέν ἔχει πιά ἀνάγκη ἀπό τίποτε.
Ἄχ, πόσο συχνά οἰ ἄνθρωποι χάνονται ἀπό τήν ψευδῆ πεποίθηση στήν τιμιότητα καί τή δικαιοσύνη τους! Χάνονται, γιατί ἐλπίζοντας στή δικαιοσύνη τους, καθόλου δέ λαμβάνουν ὑπ’ ὄψιν τους τό πνεῦμα τοῦ χριστιανισμοῦ οὔτε τή βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Πῶς λοιπόν τότε θά γίνει σ’ αὐτούς ἀπαραίτητη ἡ βοήθειά Του; Κι ἔτσι, καθώς τό Πνεῦμα τό ἅγιο δίνεται μόνο σέ ὅποιον Τό παρακαλεῖ καί Τό ἀναζητᾶ- κι αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ὄχι μόνο δέν Τό παρακαλοῦν καί δέν Τό ἀναζητοῦν, ἀλλά τό θεωροῦν κιόλας ὄχι ἀναγκαῖο-, Ἐκεῖνο δέ δίνεται σ’ αὐτούς καί συνεπῶς αὐτοί μένουν στήν πλάνη καί χάνονται.
Ὅμως τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅταν κατοικήσει στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ δείχνει ὄλη τήν ἐσωτερική του πτωχεῖα, καί τήν ἀδυναμία καί τή διαφθορά τῆς ψυχῆς καί τῆς καρδιᾶς του καί τήν ἀπομάκρυνσή του ἀπό τό Θεό. Παρ’ ὅλες τίς ἀρετές του καί τή δικαιοσύνη του, τοῦ δείχνει ὄλες τίς ἁμαρτίες του: τή νωθρότητα και τήν ἀμέλεια γιά τήν σωτηρία καί τό καλό τῶν ἀνθρώπων, τήν ἰδιοτέλειά τους στίς
–φανερά- πιό ἀνιδιοτελεῖς ἀρετές του, τόν ἄξεστο ἐγωισμό του, ἐκεῖ πού οὔτε κἄν τόν ὑποψιαζόταν.
Μέ λίγα λόγια τό Ἅγιο Πνεῦμα δείχνει τά πάντα μέ τήν ἀληθινή τους ὄψη. Καί τότε ὁ ἄνθρωπος ἀρχίζει νά ταπεινώνεται μέ τή ἀληθινή ταπείνωση. Ἀρχίζει νά χάνει τή ἐλπίδα στίς ἀτομικές του
δυνάμεις καί ἀρετές καί θεωρεῖ τόν ἑαυτό του τόν χειρότερο ἀπό τούς ἀνθρώπους. Καί ταπεινούμενος ἐνώπιον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι «Εἰς Ἅγιος εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός», ἀρχίζει νά μετανοεῖ ἀληθινά καί ἀπό ἐκείνη τή στιγμή ἀποφασίζει νά μήν ἁμαρτήσει πλέον, ἀλλά νά ζεῖ προσεκτικώτερα. Κι ἄν πράγματι ἔχει κάποια ἀρετή, τότε βλέπει καθαρά ὅτι δέν τήν ἔχει παρά μόνο μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί γι’ αὐτό ἀρχίζει νά ἐλπίζει στόν Ἕνα μόνο Θεό.
ζ) Τό Ἅγιο Πνεῦμα διδάσκει τήν ἀληθινή προσευχή. Κανείς, ἔως ὅτου λάβει τό Ἅγιο Πνεῦμα, δέν μπορεῖ νά κάνει τέτοια προσευχή, ἡ ὁποία νά εἶναι εὐπρόδεκτη στό Θεό. Γι’ αὐτό, ἄν κάποιος πού δέν ἔχει μέσα του τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀρχίζει να προσεύχεται, ἡ ψυχή του διαχέεται σέ διάφορα μέρη ἀπό τό ἕνα πρᾶγμα στό ἀλλο καί ποτέ δέν μπορεῖ νά κρατήσει τίς σκέψεις του σέ ἕνα σημεῖο. Καί ἐκτός αὐτοῦ δέ γνωρίζει μέ τόν πρέποντα τρόπο οὔτε τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του οὔτε τό πῶς νά παρακαλέσει καί τί νά ζητήσει ἀπό τό Θεό, μά καί δέ γνωρίζει ποιός εἶναι αὐτός ὁ Θεός.
Ὁ ἄνθρωπος ὅμως στόν ὁποῖο κατοικεῖ τό Ἅγιο Πνεῦμα, γνωρίζει τό Θεό καί βλέπει ὅτι Αὑτός εἶναι ὁ Πατέρας του καί γνωρίζει πῶς νά πλησιάσει σ’ Αὐτόν, πῶς καί τί νά Τοῦ ζητήσει. Οἱ σκέψεις του στήν προσευχή εἶναι καλά δεμένες, καθαρές καί προσηλωμένες σ’ ἕνα ἀντικείμενο, τό Θεό. Μέ τήν προσευχή του μπορεῖ νά κάνει τά πάντα, ἀκόμη καί νά μετακινήσει βουνά ἀπό τό ἕνα μέρος στό ἄλλο.
Ἀνέφερα ἔν συντομίᾳ τί δωρίζει τό Ἅγιο Πνεῦμα σέ ἐκεῖνον πού τό ἔχει μέσα του. Καί βλέπετε ὅτι χωρίς τή βοήθεια καί τή συνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἀδύνατον ὄχι μόνον νά μποῦμε στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ἀλλά οὔτε βῆμα μποροῦμε νά κάνουμε στή πορεία μας πρός αὐτή. Γι’ αὐτό εἶναι ἀπαραίτητο να ἀναζητοῦμε τό Ἅγιο Πνεῦμα καί νά ἔχουμε Αὐτό μέσα μας καί νά παρακαλοῦμε τό Ἅγιο Πνεῦμα νά μήν ἀπομακρύνεται ἀπό μᾶς.
Πῶς μποροῦμε νά λάβουμε ἤ νά ἀποκτήσουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα; Θά τό δοῦμε στή συνέχεια:
Ὁ Ἰησούς Χριστός εἶπε ὅτι «τό Πνεῦμα, ὅπου θέλει πνεῖ καί τήν φωνήν αὐτοῦ ἀκούεις, ἀλλά οὐκ οἶδας πόθεν ἔρχεται καί ποῦ ὑπάγει». Τά λόγια αὐτά σημαίνουν ὅτι τήν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν καρδιά ἤ τό ἄγγιγμα Του στήν καρδιά μας μποροῦμε νά Τό ἀκούσουμε, νά Τό αἰσθανθοῦμε, νά Τό νοιώσουμε, ἀλλά εἶναι ἀδύνατον νά καθορίσομε τό χρόνο ἤ τίς περιστάσσεις κατά τό ὁποία θά ἔχουμε τήν ἐπίσκεψή Του.
Ἐμεῖς ἐπίσης βλέπουμε ὅτι οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι ἔλαβαν τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό καί Τό ἔλαβαν ἐπανειλημμένα καί σέ χρόνο πού Ἐκεῖνος δέν τούς εἶχε προείπει, σέ χρόνο πού οἱ ἴδιοι δέν καθόρισαν, ἀλλά σέ χρόνο πού ἦταν εὐάρεστος στόν Ἰησοῦ Χριστό. Μόνο ἡ θριαμβευτική κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶχε προφητευθεῖ σ’ αὐτούς καί συνέβη στόν καθορισμένο χρόνο καί στόν καθορισμένο τόπο. Ἀλλά καί ἐδῶ ἔλαβαν τό Ἅγιο Πνεῦμα ὄχι ἐξ αἰτίας κάποιας ἰδιαίτερης ἀξίας τους, ἀλλά σάν δῶρο διά μέσου τῆς πίστεως καί τῆς ἐλπίδος.
Ἡ σύμφωνη προσευχή στήν ὁποία πραμένουν οἱ Ἀπόστολοι μετά τήν Ἀνάλυψη τοῦ Κυρίου καί μέχρι τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δέν ἦταν τόσο τό μέσο γιά νά λάβουν τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅσο μιά προετοιμασία γιά τό γεγονός αὐτό. Συνεπῶς κανείς δέν μπορεῖ νά πεῖ μέ σιγουριά ὄτι ἐσύ θά λάβεις τό Ἅγιο Πνεῦμα συγκεκριμένα, τότε ἤ μ’ αὐτόν τόν τρόπο.
Τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ καί τά δῶρα μοιράζονται ἀπρόσμενα καί τότε πού εἶναι εὐάρεστο στό Διανομέα τῶν δώρων. Καί Αὐτός τά διανέμει σέ ὅποιον θέλει. Γι’ αὐτό σφάλουν ὑπερβολικά ὄσοι σκέπτονται ὅτι θά λάβουν τό Ἅγιο Πνεῦμα μ’ αὐτόν τό συγκεκριμένο τρόπο καί σ’ αὐτόν τό συγκεκριμένο χρόνο. Καί ὅσοι ἐπινοοῦν γι’ αὐτό τά δικά τους μέσα ὄχι μόνο δέ λαμβάνουν τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀλλά παίρνουν πάνω τους καί μεγάλη ἁμαρτία.
Πρίν ποῦμε πῶς μποροῦμε νά λάβουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἀναγκαῖο νά ποῦμε ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα μπορεῖ νά τό λάβει μόνο ὀ ἀληθινά πιστός δηλαδή ὅποιος ὁμολογεῖ τήν Ὀρθόδοξη πίστη ἐκεῖνος πού τήν ὁμολογεῖ ὀρθά, χωρίς ὁποιαδήποτε προσθήκη ἤ ἀφαίρεση ἤ ἀλλαγή, ἀλλά ἔτσι, ὄπως τήν παρέδωσα σέ μᾶς οἱ Ἀπόστολοι καί τήν ἀνέπτυξαν καί την ἐπικυρωσαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες στίς Οἰκουμενικές Συνόδους. Κάθε ἀμφιβολία καί σοφιστεία σχετικά μέ τήν πίστη εἶναι ἀπείθεια καί ὁ ἀπειθής δέν μπορεῖ νά εἶναι ναός ἤ οἶκος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Γνωστά καί ἀληθινά μέσα γιά νά λάβουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα, κατά τή διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί σύμφωνα μέ τή πεῖρα τῶν μεγάλων Ἁγίων, οὐσιαστικά εἶναι τά ἀκόλουθα:
Ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς, ἡ ἁγνότητα, ἡ ταπείνωση, ἡ ἀκρόαση τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ, ἡ προσευχή, ἡ καθημερινή αὐταπάρνηση, ἡ ἀνάγωση καί ἠ ἀκρόαση τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί ἰδιαιτέρως ἡ Ἁγία Κοινωνία.
-----------------------------------------------------------
Στόν π. Σάββα ἄρεσε περισσότερο νά ὁμιλεῖ γία τή χαρά πού δίνει ἡ άγάπη τοῦ Χριστοῦ παρά γιά τή φρίκη τῶν βασάνων καί τῶν τιμωριῶν. Ποτέ δέν ἀπειλοῦσε καί δέν κατηγοροῦσε κανένα γιά τίς ἁμαρτίες του. Μόνο παρακαλοῦσε:
-Νά φοβᾶσθε μή τυχόν λυπήσετε τό Θεό καί τόν παροργίσετε.
Ὅπως καί ὁ Ὅσιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, δέν τοῦ ἄρεσε νά ἐπιπλήττει κάποιον γιά τά ἐλαττώματά του. Μόνο τοῦ ἀποκάλυπτε τίς φρικτές συνέπειες ἤ κάποτε σέ ἀκραῖες περιπτώσεις μποροῦσε νά στηλιτεύσει αὐστηρά κάποιον. Τότε τοῦ μιλοῦσε ἀνοιχτά καί τόν προειδοποιοῦσε:
-Ἐάν μείνετε στά πάθη καί τίς κακίες σας, θά καταστραφεῖτε.
Μετά ἀπ΄αὐτό ζητοῦσε συγγνώμη γιά τήν ἀποτομία καί τήν αὐστηρότητά του καί πρόσθετε:
-Ἄν σωπάσω, τότε ἐσεῖς δέ θά γνωρίσετε τά λάθη σας καί δέ θά διορθωθεῖτε.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα τοῦ στάρετς κατά τή διάρκεια ὁλόκληρης τῆς ζωῆς του ἦταν ἡ ἁπλότητα. Ἁπλότητα τῶν αἰσθημάτων, ἁπλότητα συμπεριφορᾶς τῶν λόγων καί τῶν σκέψεων. Τέτοια ἁπλόητητα σημαίνει ἀθωότητα ψυχῆς. Ὁ μπάτουσκα μέ θαυμαστό τρόπο συνδύαζε στά λόγια καί τίς ἐνέργειές του τό βάθος τῆς σοφίας τῶν γερόντων μέ τήν παιδική ἁπλότητα. Ἔλεγε συχνά:
-Ζῆσε ἁπλά, ἀγαπῆστε τήν ἁπλότητα. Ὅπου ὑπάρχει ἁπλότηα, ἐκεῖ ὐπάρχει πλῆθος Ἀγγέλων, ὅπου ὑπάρχουν μπερδέματα ἐκεῖ οὔτε ἕνας! Ἄν ζοῦμε σάν μικρά παιδιά, τότε ἠ χάρη τοῦ Θεοῦ θά παραμείνει στήν ψυχή μας.
Ὁ στάρετς παρηγοροῦσε καί ἀνέπαυσε τούς θλιβομένους καί φορτωμένους μέ πίκρες καί βάσανα μέ τίς νουθεσίες καί τίς προσευχές του. Στ’ ἀλήθεια, πόσο βοηθεῖ ἡ προσευχή τοῦ δικαίου! Ἡ προσευχή
του στάρετς ἦταν δραστική, γεμάτη παρρησία. Ἀπ’ αὐτήν ἀντλοῦσε δυνάμεις γιά τούς συνεχεῖς κόπους, σ΄ αὐτήν εὔρικσε ἡσυχία καί παρηγοριά ἡ καρδιά του, σ’ αὐτήν ἀναπαυόταν ἀπό τίς βαριές ποιμαντικές μέριμνες καί ἀνησυχίες πού ἔφερναν θλίψη. Ὁ νοῦς του ἦταν διαρκῶς στό Θεό μέ τή θεωρία καί ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή ἦταν ἡ παρηγοριά του.
Ἀγαποῦσε τήν προσευχή ἐνώπιον τοῦ Θυσιαστηρίου καί ἔβαζε μερίδες στήν Προσκομιδή γιά ὅλους, προφέροντας ἥσυχα:
-Ἐγώ εἶμαι ἁμαρτωλός. Ὄχι γιά χάρη μου, ἀλλά ἐξ αἰτίας τῆς χάριτος τῆς ἱερωσύνης πού ἀναπαύεται καί διαμένει σέ μένα, εἰσάκουσόν μου, Κύριε, καί βοήθησέ τους ὅλους.
Πολλές φορές μέ δάκρυα ἔβγαζε μερίδες γιά τούς θλιμμένους, τούς ἀρρώστους, τούς πονεμένους καί χάρη στή δυνατή του πίστη ἐλάμβανε ἀπό τό Θεό τό ζητούμενο πρός ὠφέλεια τῶν βασανισμένων ἀδελφῶν.
Ἰδιαιτέρως ἀγαποῦσε ὁ στάρετς νά τελεῖ τή Θ.Λειτουργία. Μέ βαθειά κατάνυξη προσέφερε τήν ἀναίμακτη θυσία «κατά πάντα καί διά πάντα», ὑπέρ ζώντων καί κεκοιμημένων. Στεκόταν ἐνώπιον τῆς Ἁγίας Τραπέζης ἀτενίζοντας σέ κατάσταση ἁρπαγῆς τόν οὐρανό μέ φόβο καί εὐλάβεια, ἀλλά καί μέ οὐράνια χαρά στό βλέμμα του. Τό πρόσωπό του φωτιζόταν ἀπό ἕνα λαμπρό φῶς, τά μάτια του ἔλαμπαν μέσα σέ ἀνέκφραστη μακαριότητα ἐνῷ τά μάγουλά του ἔπαιρναν ἕνα ἐλαφρό, ρόδινο χρῶμα. Ἔνοιωθες ὅτι ζοῦσε ἐκείνη τήν πνευματική κατάσταση γιά τήν ὁποία ὁμιλεῖ ὁ Ἀπ. Παῦλος: «Οἶδα ἄνθρωπον ἐν Χριστῷ πρό ἐτῶν δεκατεσσάρων εἴτε ἐν σώματι, οὐκ οἶδα, εἴτε ἐκτός τοῦ σώματος οὐκ οἶδα΄ὁ Θεός οἶδεν΄ ἁρπαγέντα τόν τοιοῦτον ἕως τρίτου οὐρανοῦ...ἡρπάγη εἰς τόν παράδεισον καί ἤκουσεν ἄρρητα ρήματα, ἅ οὐκ ἐξόν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι»(Β΄Κορ.12,2,4). Γι’ αὐτή τήν πνευματική κατάσταση ἔλεγε ὁ μπάτουσκα:
-Ἀκόμη καί τό πιό εὐτυχισμένο ἀνδρόγυνο, ἔστω κι ἄν ζεῖ μέ εὐλάβεια, δέν αἰσθάνεται τήν εὐτυχία καί τή χαρά πού αἰσθάνεται ὁ λειτουργός, ὅταν τελεῖ ἀξίως τή Θ.Λειτουργία.
Κατά τή διάρκεια τῆς ψαλμωδίας τοῦ «Σέ ὑμνοῦμεν, σέ εὐλογοῦμεν» ὁ στάρετς μέ βαθειά πίστη ἀπευθυνόμαστε στόν Κύριο μέ τό τροπάριο: «Ἐν ἀβύσσῳ πταισμάτων κυκλούμενος τήν ἀνεξιχνίαστον τῆς εὐσπλαχνίας σου ἐπικαλοῦμαι ἄβυσσον, ἐκ φθορᾶς ὁ Θεός μέ ἀνάγαγε». Μαζί μ’ αὐτό προσευχόταν ὄχι τόσο γιά τόν ἑαυτό του, ὅσο γιά τούς ἄλλους, γιά ὅλους τούς χριστιανούς. Τό ἴδιο δίδασκε νά κάμουν καί τά πνευματικά του παιδιά.
Λειτουργοῦσε ὁ μπάτουσκα χωρίς προσποιήσεις μέ φυσικότητα καί ἁπλότητα. Τοῦ ἄρεσε ἡ ἀκρίβεια σέ ὅλα, ἀλλά δέν τοῦ ἄρεσε, ὅταν κάποιος καθυστεροῦσε, ἤ ἀντιθέτως, ὄταν βιαζόταν ἄσκοπα. Ὁ τόνος τῆς φωνῆς του κατά τήν προσευχή ἐξέφρασε τήν ἀκλόνητη βεβαιότητα καί τήν πνευματική του δύναμη. Προσευχόταν δυνατά καί μέ παρρησία σάν νά συνομιλοῦσε μέ τό Θεό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ.