Οι αστερισμοί που βρίσκονται κατά μήκος της εκλειπτικής ονομάζονται Ζωδιακοί Αστερισμοί και είναι τα περίφημα «ζώδια». Πρέπει να τονίσουμε ότι σήμeρα ορίζονται 88 συνολικά αστερισμοί, από τους οποίους οι 12 «τυχεροί» που βρίσκονται επί της εκλειπτικής, ονομάζονται ζωδιακοί(οι αρχαίοι Έλληνες έδωσαν ονόματα σε 48 από τους σημερινούς αστερισμούς, οι οποίοι είναι και οι ορατοί από την Ελλάδα, ενώ με πρώτο τον Ίππαρχο(200π.Χ.) συνέταξαν καταλόγους με τα αστέρια κάθε αστερισμού). Οι ζωδιακοί αστερισμοί ήταν γνωστοί από την αρχαιότητα, και μάλιστα έχουν ονόματα μυθικών προσώπων(π.χ. Δίδυμοι), ζώων(π.χ. Ταύρος) και αντικειμένων(π.χ. Ζυγός). Πίσω από κάθε όνομα κρύβεται μια ενδιαφέρουσα ιστορία, η οποία όμως δεν είναι αντικείμενο του άρθρου μας.
Τα ονόματα των ζωδιακών αστερισμών(πασίγνωστα στους αστρονομικούς, αλλά και αστρολογικούς κύκλους) είναι, με τη σειρά κατά την οποία ο Ήλιος διέρχεται από αυτούς:Κριός, Ταύρος, Δίδυμοι, Καρκίνος, Λέων, Παρθένος, Ζυγός, Σκορπιός, Τοξότης, Αιγόκερως, Υδροχόος και Ιχθύες.
Μπορούμε πλέον να απαντήσουμε σε ένα κρίσιμο ερώτημα: Ποιο το νόημα της ύπαρξης των ζωδιακών αστερισμών; Από αστρονομικής άποψης, οι αστερισμοί ορίζουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούμε να παρατηρήσουμε τον Ήλιο, τη Σελήνη και τους πλανήτες. Δεν θα δείτε π.χ. ποτέ τον Άρη στη Μεγάλη Άρκτο, γιατί αυτή δεν είναι ζωδιακός αστερισμός. Κατά τα άλλα, πρόκειται για απολύτως «φυσιολογικούς» αστερισμούς(αν μου επιτρέπεται η έκφραση), χωρίς κάποια ιδιαίτερη «μαγική» ιδιότητα. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι αστρολόγοι δεν έχουν δει ποτέ τους τον Τοξότη στον ουρανό, αντίθετα από τους αστρονόμους.
Εξαιτίας της κίνησής του κατά μήκος της Εκλειπτικής, ο Ήλιος φαίνεται να περνάει από τον ένα ζωδιακό αστερισμό στον άλλο, μένοντας στον καθένα για ένα μήνα περίπου. Συνεπώς, όταν κάποιος είναι «Τοξότης» στο ζώδιο, αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι την ημέρα της γέννησής του ο Ήλιος βρισκόταν στον αστερισμό του Τοξότη. Οι αστρολόγοι πιστεύουν ότι αυτό το γεγονός μπορεί να καθορίσει ολόκληρη τη μετέπειτα ζωή μας, αφού ένας «Σκορπιός» συμπεριφέρεται διαφορετικά από ένα «Τοξότη». Μάλιστα γράφουν και ωροσκόπια για κάθε ζώδιο. Η άποψη αυτή ξεπερνά σε φαντασία και τον πιο αισιόδοξο ντετερμινισμό! Φυσικά δεν υπάρχει κανενός είδους υπερφυσική σύνδεση μεταξύ της θέσης του Ήλιου σε μια δεδομένη στιγμή του χρόνου, και της ζωής ενός ανθρώπου.
Όμως τα πράγματα χειροτερεύουν όταν οι αστρολόγοι δεν ενημερώνονται ούτε για το ίδιο το αντικείμενο της δουλείας τους: Θέτοντας το πρόβλημα απλά, τα ζώδια έχουν μετατοπιστεί κατά 30 μοίρες από τη θέση που είχαν την εποχή του Ιππάρχου. Το γεγονός δεν πτοεί τους αστρολόγους, που συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το ζωδιακό κύκλο όπως αυτός ήταν όταν πρωτοδημιουργήθηκε το 200π.Χ.!Η μετατόπιση αυτή οφείλεται σε μια κίνηση του άξονα περιστροφής της Γης, που ονομάζεται μετάπτωση, και έχει σαν αποτέλεσμα ο άξονας να μην έχει σταθερή διεύθυνση στο χώρο, αλλά να διαγράφει έναν κώνο σε 25800 έτη περίπου(εικ.3). Εξ' αιτίας της μετάπτωσης, ο χρόνος που χρειάζεται ο Ήλιος για να βρεθεί στο ίδιο σημείο της εκλειπτικής(τροπικό έτος) είναι ελαφρά μικρότερος από το χρόνο που απαιτείται για να βρεθεί στην ίδια σχετική θέση με έναν απλανή αστέρα(αστρικό έτος). Τα ημερολόγιά μας είναι προσαρμοσμένα στο τροπικό έτος, που είναι κατά 20 λεπτά βραχύτερο από το αστρικό, συνεπώς αρχίζουμε κάθε νέο χρόνο λίγο πριν την αποκατάσταση του Ήλιου στον ίδιο απλανή* (20 λεπτά νωρίτερα). Κάθε χρόνο, αυτή η μικρή διαφορά προστίθεται στην προηγούμενη, με τελικό αποτέλεσμα ο Ήλιος να μην μπαίνει στο κάθε ζώδιο στις υπολογισμένες πριν από 2000 χρόνια ημερομηνίες(τις οποίες όμως χρησιμοποιούν ακόμα οι αστρολόγοι!).Συγκεκριμένα, η σημερινή μετατόπιση των ζωδίων είναι τόσο μεγάλη, που ένας «Κριός»(π.χ. γεννημένος στις 13/4) κανονικά θα έπρεπε να είναι «Ιχθύες»(αφού τη μέρα της γέννησής του ο Ήλιος βρίσκεται ακόμα στους Ιχθείς, και όχι στον Κριό), ένας «Ταύρος» θα έπρεπε να είναι «Κριός» κ.ο.κ.. Έπειτα από όλα αυτά, ακόμα και αν οι αστρολόγοι διατείνονται ότι μπορούν να προβλέπουν το μέλλον με βάση τα αστέρια, χάνουν εντελώς την αξιοπιστία τους, όταν δεν γνωρίζουν τα παραπάνω στοιχειώδη! Ο διαθέσιμος για το άρθρο χώρος δεν επαρκεί για να λύσουμε άλλο ένα σημαντικό αίνιγμα: το 13ο ζώδιο. Τα παραπάνω όμως είναι αρκετά για να καταλάβει κανείς ότι η προσπάθεια των ανθρώπων να προβλέψουν το μέλλον τους με βάση τα αστέρια είναι μάλλον μάταιη. Η αστρολογία είναι μια ψευδοεπιστήμη που μας έρχεται από τα βάθη των αιώνων, από εποχές που κανείς δεν γνώριζε τι πραγματικά είναι όλα αυτά που βλέπει στον ουρανό. Δεν μπορεί να έχει θέση στον σημερινό κόσμο, όπου η επιστήμη της αστρονομίας έχει καταρρίψει πολλούς μύθους και προλήψεις του παρελθόντος, διευρύνοντας τα όρια της κατανόησης του κόσμου μας. Για όσους αναγνώστες εξακολοθούν να πιστεύουν στην δυνατότητα της αστρολογίας να προβλέπει τις ζωές μας, η μόνη συμβουλή που μπορούμε να δώσουμε είναι να διαβάζουν το προηγούμενο ζώδιο από αυτό που διάβαζαν μέχρι σήμερα στο ωροσκόπιο!
* Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, οι απλανείς αστέρες χρησιμοποιούνται σαν ένα ακίνητο σύστημα αναφοράς, ως προς το οποίο κινούνται οι πλανήτες, ο Ήλιος και η Σελήνη. Αυτό γίνεται γιατί λόγω της πολύ μεγάλης απόστασης που μας χωρίζει από αυτούς, η ιδία κίνηση των περισσότερων απλανών αστέρων δεν γίνεται αισθητή, παρά μόνο με την πάροδο πολλών χιλιάδων ετών. Από μια άλλη οπτική γωνία το πρόβλημά μας τίθεται ως εξής : Το σύστημα ουράνιων συντεταγμένων που χρησιμοποιούμε σήμερα για να καθορίζουμε τις θέσεις των αστέρων στην ουράνια σφαίρα, είναι άμεσα συσχετισμένο με το σύστημα των γήινων συντεταγμένων. Αφού όμως η Γη εκτελεί μεταπτωτική κίνηση, και ο άξονας περιστροφής της δεν διατηρεί μια σταθερή διεύθυνση στο χώρο, εμφανίζεται το εξής φαινόμενο : το σύστημα συντεταγμένων κινείται ως προς τους απλανείς αστέρες! Φυσικά εμείς βλέπουμε τους απλανείς να κινούνται ως προς το σύστημά μας, λόγω της σχετικότητας των κινήσεων. Στο φαινόμενο αυτό οφείλεται η μετατόπιση των ζωδιακών αστερισμών. Φυσικά δεν είναι τα αστέρια των αστερισμών που μετατοπίζονται, αλλά το ίδιο το σύστημα συντεταγμένων μας που κινείται. Υπάρχουν και άλλα συστήματα συντεταγμένων απαλλαγμένα από αυτό το πρόβλημα, αλλά είναι αρκετά δύσχρηστα για να χρησιμοποιηθούν ευρέως.